KPM

[Coco E]

Via Penang en Port Swettenham voer de Schouten naar Calcutta, het eindpunt van onze lijn in de Golf van Bengalen. India stond er in die tijd economisch niet best voor, alleen het hoogst noodzakelijke mocht worden ingevoerd. We kregen een mooie ligplaats in Garden Reach, van waar het niet ver lopen was naar het centrum.
Veel mensen in Calcutta gingen te voet in plaats van met het o.v., dat scheelde weer een paar roepies. Je moest wel uitkijken waar je liep, want tussen de rommel op het trottoir waar je overheen stapte, lagen soms mensen gewoon op een voddenbedje, en dat was niet altijd goed te zien. Anderen hadden als onderkomen een bouwseltje gemaakt tegen een blinde muur en zaten een potje te koken boven een rokend houtvuurtje. Wat verderop lag er een dooie hond op de stoep. Die hond was duidelijk al een aantal dagen dood en werd nu opgevreten door enkele gieren.
Omdat ik geen fan ben van dierentuinen had ik nog nooit gieren gezien, maar als zo’n beest je bij het passeren nijdig aankijkt voel je gelijk aan dat je met een gier te doen hebt.
En natuurlijk kuierde er hier en daar een heilige koe op straat, of een heilige ezel.
Van het hele gebeuren in Calcutta heb ik geen foto’s gemaakt, dat vond ik te gênant.

Ondertussen lag de Schouten grote balen jute te laden. Deze balen werden gewogen met een grote bascule die aan dek stond opgesteld. Dat alles ging niet zo snel, het laden duurde dan ook niet minder dan 16 dagen.
Zo raakten we al gauw een beetje thuis in Garden Reach. Tegen de jongeren die daar altijd rondhingen speelden we aan het eind van de middag, als het niet meer zo warm was, regelmatig een partijtje voetbal op een brede groenstrook vlakbij ons schip. Wij wonnen die wedstrijdjes altijd, maar, moet ik toegeven, dat kwam ook omdat wij op schoenen speelden, en die jongens op blote voeten. Daarom waren ze een beetje te voorzichtig, vooral als we wat korter op de man gingen spelen.
Op een zaterdagmiddag zouden we een echte wedstrijd spelen tegen de Zeevaartschool. Dat was geregeld door de dominee van de Missions to Seamen. Die Zeevaartschool lag in een fraai gedeelte van Calcutta waar geen heilige koeien rondliepen of dooie honden lagen. Bij de school hoorde een internaat en een sportcomplex met een voetbalveld. Onze laatste wedstrijd in Hongkong tegen de Brandweer was geëindigd in 1-1. We konden dus een beetje voetballen dachten wij, maar stonden 5 minuten voor tijd wel met 12-0 achter. De hoffelijke Indiërs gaven ons toen wat ruimte om de eer te redden, maar ook dat lukte ons niet.
Op onderstaande ansichtkaart (naar huis gestuurd) een overzicht van het straatleven en een stukje van een grote brug over de Hooghly, niet zo ver van Garden Reach.
Op zekere dag was de laatste baal jute geladen. De luiken gingen dicht en de Schouten vertrok naar Moulmein.

[Sparkymul]

Calcutta...

Koos, mooi reisverslag. Ik volg het met interesse.
Ik ben vaak in Calcutta geweest en het verandert maar langzaam. In het laatste item van het topic autobussen vind je URL's van YouTube filmpjes over de trams van Calcutta.

Vriendelijke groet,

Sparkymul

[jdbvos]

Ik ben ook wel in Karachi, Calcutta en Bombay geweest, maar tot mijn schande herinner ik me alleen de stank van urine, die je een halve dag vóór aankomst op zee al rook...
Prakkizeer me suf, vooral na die foto's en ansichtkaarten, en ook al wat gegoegel, maar herken geen ene f*ck meer van die plaatsen.....
Ja: hoe klein en teer die mensen daar altijd leken, maar déts-oll....

PS: er komt toch weer wat bovendrijven: wij brachten daar een hele lading rodekruis-spullen naar toe na eoa ramp verder in het binnenland, en ik herinner me hoe dagelijks vrachtauto's (die wij meegenomen hadden) door de straten reden om lijken op te halen.... Kijk, zoiets blijft je wél bij...
Ik denk dat ik de hectiek wel-, maar de reis en plaatsen niet in het geheugen werden opgeslagen, in dit specifieke geval...
Vlgs mij maakten we toen 2 van die trip's, vlak na elkaar.....
Als er nog meer komt bovenborrelen meld ik dat desgewenst wel

[Harry G. Hogeboom]

hoe dagelijks vrachtauto's (die wij meegenomen hadden) door de straten reden om lijken op te halen.... Kijk, zoiets blijft je wél bij...

Inderdaad....in Karachi heppik dat meerdere malen zien gebeuren, maar dan werden de lijken geladen op karren van een omgebouwde ouwe vrachtauto getrokken door kamelen. Dat was in de dagen van Mies Bouwman ( Bouwhuis??) en de aktie " Eten voor India" waar ik toendertijd van "easy come easy go" nog eens een maandsalaris tegenaan heb gegooid...........toen ik op een volgende reis een grote bult tarwe op de kade in Karachi zag liggen rotten met het onkruis er op en de koeien en de kamelen vraten er van en scheten en pisten er op, toen ben ik minder scheutig geworden en heb er maar bier voor gekocht.

[Coco E]

na eoa ramp verder in het binnenland

Was dat in 1984 ? Er zijn toen in Bhopal duizenden doden en tienduizenden gewonden gevallen toen er een gifwolk was ontsnapt uit een chemische fabriek van het Amerikaanse bedrijf Union Carbide.

In Calcutta heb ik toch nog 1 dia gemaakt, van deze raderboot die op de Hooghly voer.

Groeten,

Koos van der Elst

[jdbvos]

Het zou kunnen, Koos....gezien het jaartal...
Maar gingen daar toen hulpgoederen naar toe ? Het waren echte 'vice-versa' reizen: snel heen-en-terug, en als ik me niet vergis: met 2 deelnemende schepen....(Bovenkerk???)
Nu Harry dat zegt: idd, heel veel zakken met hulpgoederen van de 1e reis lagen bij aankomst van die 2e reis nog steeds op de kade....en dan praat je al gauw over minstens anderhalve maand later.....
Dat heeft mij ook wat genezen van 'spontane bijdragen' aan charitatieve doeleinden
Waarom die reizen, en dan bedoel ik de reis én de haven(s), zo weinig zijn 'blijven hangen', is mij een raadsel !

Raar spul hoor, zo'n geheugen....
...en zo selectief, hè....
Zo kan ik me dingen die mijn vrouw me zegt nooit herinneren, maar wat ik haar 25 jaar geleden heb gezegd, zó woord-voor-woord herinneren....
maar daarentegen: dáár heeft zij dan geen weet meer van...

[Bob R.I.P.]

Hulpgoederen op de kade zag ik liggen in Alexandrie Egypte. Te zien aan het jaartal op de spullen lagen ze er al een paar jaar.
Dus bij mij ook geen bijdrage meer voor het goede doel. Ik ken slechts 1 goed doel en dat ben ik zelf.

Bob

[louis holleman]

Hulpgoederen of gewoon voor de volle prijs gekocht, het maakte denk ik geen flaus aus.
We voeren een keer met gloednieuwe Scania vrachtwagens van NL naar Gaza. De 3e wtk was belast met het onderhoud onderweg. Elke paar dagen motoren ff laten lopen en die dingen stonden gewoon aan dek.
In Gaza werden ze gelost onder toeziend oog van diezelfde 3e wtk. Maar zijn kindjes werden ruw aan wal gekwakt, gestart en hotserdebots volle kracht vooruit door alle kuilen de woestijn ingereden. Alsof het gewoon derderangs kamelen waren. Ze werden tenminste nog gebruikt... (voor zolang het duurde)

[Harry G. Hogeboom]

Ook kreeg je na een paar dagen buikloop

ALLES wat je normaal gesproken "met water doet"........nu met PEPSI doen, inclusief je tanden borstelen.( en uiteraard GEEN water drinken of fruit met veel water eten!!).........ik stroopte het er meestal wel mee af

[Coco E]

Na Calcutta liep de Schouten Moulmein en Akyab nog aan, allebei havens in de buurt van Rangoon. Daar werden boomstammen geladen voor Hongkong. In Birma had generaal Ne Win de touwtjes in handen.
Het land was neutraal, dat betekende in die tijd dat het zowel communisten als kapitalisten op afstand probeerde te houden. Het was het er rustig en relatief welvarend, terwijl het rommelde in de omringende landen. Dat alles wisten we uit Time Magazine. De Time was in elk land wel ergens te koop.
In de havens van Malakka en Birma zagen we ook regelmatig andere schepen van de lokale vaart, b.v. van Straits Steamship uit Singapore of van Jardine Matheson uit Hongkong. Van Matheson kwamen we de grotere schepen Eastern Maid en Eastern Muse nogal eens tegen.

Na de eerste rondreis van de Schouten in de Bay of Bengal South China Sea Service volgde rondreis 2, en daarna begonnen we in Hongkong vrolijk aan rondreis nr. 3.
Tijdens deze reis was op weg naar Singapore het radiobedrijf weer eens volop actief. Zo actief dat er op zeker moment rook uit de zender begon op te stijgen.
Dat was abnormaal, en daarom schakelde ik de zender uit. Evengoed bleef de rook nog een tijdje opstijgen, terwijl uit de zender een krakend geluid opklonk dat langzaam uitstierf. Het was duidelijk dat er een onderdeel van de zender ter ziele was gegaan. Dat onderdeel was een transformator in het modulatorgedeelte van de TDE zender.
Die modulator werd voornamelijk gebruikt bij telefoneren, dus toen de transformator was afgekoeld en uitgebouwd kon nog wel met de seinsleutel gezonden worden. Er stond ook nog een reservezender in het radiostation maar dat was een historisch vonkzendertje waar je eigenlijk niets aan had.
De lucht van de verbrande trafo was een beetje het schip ingetrokken. Ook het Gezag rook onraad en kwam een beetje bezorgd poolshoogte nemen, want tenslotte was die ouwe TDE eigenlijk onze enige verbinding met de wal.
Na aankomst Singapore dus gelijk maar naar het KPM-building gewandeld en met het gammele liftje omhoog naar de etage waar Radio Holland kantoor hield. Gelukkig hadden ze daar nog precies één z.g.a.n. trafo in voorraad. De verpieterde trafo leverde ik in. De vervanger kreeg ik mee en heb die later in de zender gezet.
Na het formele gesprek met de chef volgde het gebruikelijke praatje pot over hoe de reis was geweest en of alles naar wens was a/b. Wanneer dacht ik met verlof te gaan, en what about een eventuele overstap naar een ander schip ?
Twee schepen had RH in de aanbieding: de KPM-er Bakongan en de Straat Bali van de KJCPL. De eerste voer Palembang – Bangkok v.v. en de laatste voer Yokohama – Buenos Aires v.v.

Nu had ik op 15-jarige leeftijd eens een wervingsfoldertje gezien waarin een exotisch meisje in een kleurige sarong was afgebeeld, onder een klapperboom, aan de boorden van een azuurblauwe zee. Op de rede lag een passagiersschip met de mooie schoorsteen van de RIL. Op de voorgrond een gebruind koopvaardijofficier in het smetteloos witte uniform van de Koninklijke Java-China Paketvaart Lijnen. Zo iemand kon je worden door je aan te melden voor de opleiding in Vlissingen. Ik was gelijk verkocht en meldde me aan, maar werd bij de keuring jammerlijk afgewezen door de ogendokter in het Scheepvaarthuis.
Inmiddels wist ik natuurlijk wel beter maar toch kwamen die droombeelden uit dat foldertje weer onweerstaanbaar naar boven. Daarbij was ik nog nooit in Japan en Argentinië geweest. Het werd zodoende de KJCPL. Dat betekende gelijk einde verhaal KPM.

Zo werd het nog een drukke dag, deze 20e oktober ’64. Gedag zeggen, aanmonsteren, en kennismaken op het nieuwe schip. En dan nog mijn koffertje inpakken. Mijn blauwe uniform had ik 8 maanden geleden in Port Said in de kast gehangen. Ik had het daarna niet meer gedragen en de kast in lange tijd ook niet meer geopend.
Het uniform bleek helemaal beschimmeld en half vergaan, zodat ik het gelijk maar vrijgezet heb.
Tenslotte nog met de maten naar Toby’s Paradise om samen met de Singapore vriendinnen een drankje te drinken op mijn tijd bij de KPM.

Groeten,

Koos van der Elst