Tempo dulu rond Celebes

[Vaerderij]

In 1931 maakte de Hoge Druk van het K.P.M.-Bestuur en hun echtgenotes (en een enkele dochter) aan boord van de Merak een reisje door de Gordel van Smaragd.


Tomori Golf: op het ‘schavotje’ bij het standaardkompas: drie leden van de K.P.M.-directie met hun aanhang.



Uit: Oude K.P.M.-schepen van 'Tempo Doeloe', auteur Lucas Lindeboom.
Anne

[ed bartels]

Hoi Arnoud,
Ze zijn al eens eerder geplaatst maar voor jou hier twee van mijn pentekeningen. De Merak en de Swartenhondt.
Groetjes ED

[Arnoud Oprinsen]

Ed;
terima kassi banjak!
wat is het allemaal lang geleden en als je er nu over schrijft en/of leest dan spreekt het je toch weer zo duidelijk aan. je ziet weer gebeurtenissen en personen aan je voorbij gaan.
het ga je goed!

[Arnoud Oprinsen]

Hoewel met het verlaten van de "Bagan" ook een einde kwam aan het varen rond Celebes, blijf ik toch maar verder gaan onder dezelfde topic om het verhaal bij elkaar te houden.

Mijn volgende KPM'er was het ss "Thedens". Dat was ook geen jonkie meer. De kolen werden nog door de koelies in mandjes aan boord gedragen. Geen stromend water in de hut maar een tankje dat steeds handmatig door de djongos werd gevuld. In die periode ben ik voor het middagmaal overgestapt op indisch eten in de hut. Ben er nog steeds een liefhebber van.
Het schip was in dienst van het nederlandse leger. Aan boord hadden we ook een militaire staf (1 leger kapitein; 2 of 3 dienstplichtigen die administratief werkzaam waren en 1 verpleegster, volgens mij met nogal wat dienstjaren. Wij voeren een beetje kris-kras door de archipel en namen op diverse plaatsen militairen aan boord die dan naar Tg. Priok of Surabaia werden vervoerd om vandaar uit met troepentransportschepen naar Nederland te worden teruggebracht. Het was dus 1950/51 na de politionele akties.
Voor mij was het een gezellige tijd want er was meer "jeugd" aan boord zowel onder de stuurlui als de Wtk's. De verpleegster was in goede handen van de 1e stm, wiens echtgenote te ver weg (Australië) woonde.
De jongelui hadden het versierd om op een gegeven moment een "meisje van lichte doch prettige zeden" aan boord te smokkelen. Het was in de tropen en dat kind wilde zich natuurlijk ook wel regelmatig mandiën. Dat ging allemaal goed totdat de Hwtk. ook een bad wilde nemen doch de deur op slot vond. "Wie zou daar nu achter die deur zitten?" terwijl normaliter iedereen zijn wacht had. Het meiske, niets vermoedend en fris geboend, werd op heterdaad betrapt en diende direct na aankomst Priok vooral ongemerkt, van boord te worden gezet. Aldus geschiedde.

Even terzijde nog voor de insider; de Thedens was slechts uitgerust met een MG-zender type MZ-32.

Zo langzamerhand kwam mijn tijd er aan om met verlof naar Nederland te gaan en in afwachting daarvan werd ik overgeplaatst naar het kuststation/PKZ
(Tg. Priokradio); dat lag achter het gebouw van Radio-Holland in Priok. Het onderhield het radioverkeer met schepen van de Gouvernements-Marine. Ja, bij RH moet je wel flexibel blijven! Ik werd ondergebracht in het logeergebouw van diezelfde Gouvernements-Marine aan de Gunungse Hari in Djakarta. Daar zaten nog meer sparksen en stuurlieden/wtk's wel of niet gehuwd; ook personeel van de onderhoudswerkplaats in Tg. Priok. Het was er best een gezellige boel. We werden daar afgehaald en teruggebracht om de diensten in het radiostation te draaien.
Het wachten op het verlogf ging evenwel langer duren als verwacht want in die tijd heb ik nog 2 sleepreis(-jes) gemaakt met slepers van de NISHM vanuit Surabaia. Normaal deden die sleepboten dienst in de haven. Ik dacht de "Asta" in Priok en de ???? in Surabaia. 1x met een drijvende bok naar Belawan. Bok gebroken - gezonken - niet meer terug gevonden. Onverrichter zaken terug.
Na verloop van tijd kwam er een andere mutatie. Bij de G.M. voer o.a. de "Bimasakti" (vroeger "Zuiderkruis"; niet te verwarren met het troepentransport-/emigrantenschip). De "Bimasakti" was een schip dat voer voor de hydrografische dienst van de G.M. vergezeld van een kleiner bootje (hadden een speciale naam).
Zij waren bezig om op Borneo een rivier d.m.v. echolood te peilen en in kaart te brengen. Er waren nogal wat echoloden aan boord, en ik zou voor het onderhoud daarvan zorgen. Per bootje (waarop een 3e stm. het commando voerde) nog een sparks en iemand van de G.M. die onderweg een inspectie bij een havenmeester zou uitvoeren (kan Pontianak geweest zijn). Op een eilandje hebben we nog met succes reuzenschildpadden die op het eiland onder het zand eieren kwamen leggen bewonderd. Een schildpad hebben we mee aan boord genomen. Die is in de pan terecht gekomen en de G.M.-inspecteur heeft als souvenir (hij ging binnenkort met verlof) het schild meegekregen.
Aangekomen bij de "Bimasakti" (met collega Pasterkamp) keek men heel verbaasd want ondanks de toch al redelijke communicatiemiddelen toentertijd, wist men van onze komst niets af. Maar och, nu ik er toch was.......kom maar aan boord.
Ik weet niet precies hoe lang ik daar aan boord ben geweest maar het kan niet zo lang geweest zijn.
Op een gegeven moment ben ik toch weer in Surabaia gekomen en vandaar weer naar Djakarta/Gunungse Hari.

Na verloop van tijd werd mij toch medegeeld dat ik met verlof zou gaan en wel (dienstdoend; over vliegen sprak men toen nog niet) per "Salawati" van de Mij. Nederland.
Sprak ik van de "Thedens" van een oudje.....nou de "Salawati" mocht er ook zijn. Ik weet niet precies wie het zou winnen.
Bedienden indonesisch en de crew laskaren. Maar de SMN zou de SMN niet zijn maar 's avonds aan de 2e tafel.........jasje tutup (toetoep; zo u wilt). Maar eerlijk is eerlijk, heb later nog meer bij de SMN gevaren en heb me altijd prettig gevoeld bij deze club.

Een volgende keer weer verder.

"kaluh tidak ada, kassi dan toch maar!

[Vaerderij]

Mooie verhalen Arnoud. Ik heb nog een foto gevonden van de Thedens en ben nog informatie over het schip tegengekomen
in één van de uitgaven van Lucas Lindeboom.


Foto Stegro. s/s Thedens 1928-1956 naamsein: THFQ, 1933 PKFN, 1948 PHYT












* Op Lijn-13A werden de volgende havens en eilanden aangelopen: Singapore - het vrouweneiland Bawean - Soerabaya -
Oost Borneo - Soerabaya - Bali - Lombok - Java - Singapore.

Tekst uit: Oude K.P.M. -schepen van Tempo Doeloe, deel Vlll, auteur Lucas Lindeboom.
Anne

[Vaerderij]

Met dank aan Willem van Arendnet, foto’s en gegevens van de Salawati van de SMN.




Aan de gegevens van Willem is te ziendat de Salawati bjr 1920 in de loop der tijd werd gemotoriseerd


En nog een foto met dank aan de beheerder van de SMN-site:



Anne

[Arnoud Oprinsen]

Vaerderij bedankt voor de plaatjes. hieruit blijkt wel dat beide schepen de nodige vaartijd achter zich hadden. maar goed "de oudjes deden het nog goed". ik hoop dat ze dat ook nog lang van ons zullen/kunnen zeggen. gegroet.

[Vaerderij]

Merak KPM geschilderd door Evert Sikkema..jpg (86.64 KiB) 2538 keer bekeken

Dit is het ss Merak van de KPM, gebouwd bij de Rotterdamsche Droogdok Mij in 1926.
Het schip was bestemd voor de dienst tussen Merak op Javan en Oosthaven (Pandjang) op Sumatra, waardoor een rechtstreekse reis
per trein (en schip) mogelijk werd tussen Palembang in het noorden van Sumatra en Batavia (nu Jakarta) op Java.
Het was een schip van 1754 tot bruto (netto 986) en een draagvermogen van 1350 ton.
De lengye was 79,28 meter, de breedte 12,89 meter en de holte 4,91 meter.
Er stond een 4 cilinder compound stoommachine in van 1800 ipk voor een dienstsnelheid van 12 knopen.
Er was ruimte voor 28 eerste klas passagiers, 20 tweede klassers en 909 dekpassagiers.
Het schip is een paar keer verbouwd waardoor de hutcapaciteit uiteindelijk (in 1947) 64 passagiers was en ongeveer 700 dekpassagiers.
Evert Sikkema

Dit kunstwerk met informatie over het ss. Merak heeft Evert eerder dit jaar op de KPM topic geplaatst en verdient als één van de
eerste 'bootjes' van Arnoud Oprinsen hier natuurlijk ook een plaatsje.
Het ss. Merak op deze afbeelding is gedeeltelijk uitgerust met kraantjes. Toen de Merak werd uitgebracht was het schip
alleen maar voorzien van laadbomen.

(kijk nog eens op de vorige bladzijde; Tempo Doeloe)
Anne

[Mauricevgm]

Beste mensen,

met veel plezier lees ik jullie forum.
Mijn over was W.Dijkstra en daarom ben ik des te meer geintereseerd in het verleden van de K.P.M.
Ik ben zelf nu ook stuurman waardoor ik iets meer begrijp over hoe zijn leven op zee geweest moet zijn.

Tijdens de oorlog heeft hij gevaren op
SS Thedens
Straat Sienda
SS V.d. Bos

Ik zou graag wat meer informatie hierover hebben.
Als ik weer terug in Nederland ben zal ik de foto's die mijn oma van deze schepen heeft inscannen en op de site zetten.

Groeten Maurice

[Akwanaut]

Tijdens de oorlog heeft hij gevaren op
SS Thedens
Straat Sienda
SS V.d. Bos

Groeten Maurice

Maurice ik denk dat dit juiste namen van de schepen zijn; ss Thedens, de ms Straat Soenda en de ss van den Bosch.

Info van deze schepen, met dank aan Stegro.

s/s THEDENS (1928-1956)
naamsein: THFQ, 1933 PKFN, 1948 PHYT

N.V. Internationale Scheepsbouw Maatschappij "De Maas", Slikkerveer. (40)
Brt: 2.071, nrt: 1.181, dwt: 1.459 lxbxh: 91,52 x 12,25 x 4,45
In 1937; brt: 2.075, nrt: 1.170, dwt: 1.520,
Vrachtschip met accommodatie voor 24 eerste-, 16 tweede klasse en 1266 dekpassagiers.
In 1947 accommodatie voor 42 hut- en 600 dekpassagiers.
Lentz dubbel compound stoommachine, 4 cil., 1.700 ipk, 12 mijl.
Machinebouwer: Maatschappij Fijenoord, Rotterdam.

Historie:
12 december 1927 terwaterlating, 12 maart1928 proefvaart en overgedragen.
Vertrok 17 maart naar Ned. Indië, arriveerde 23 april 1928 in Batavia en werd daar in mei 1928 in dienst gesteld.
00.03.1928-1956 THEDENS, N.V. Koninklijke Paketvaart Maatschappij, Amsterdam.
Van 29 januari 1942 tot 29 augustus 1945 in charter bij het British Ministry of War Transport.
Daarna tot 3 maart 1946 gevorderd door de Nederlande regering en vervolgens tot 1 januari1947 in time-charter voor de Nederlands Indische Regering. 27 september 1945 van Port Darwin te Timor-Koepang aangekomen.
In januari 1948 over naar de Nederlandse vloot en thuishaven Amsterdam.
In de zomer van 1956 verkocht voor de sloop aan de Hongkong Chiap Hua Manufactory Ltd. te Hong Kong.
Vertrok 9 september 1956 van Soerabaja via Borneo en Singapore op de laatste reis naar de sloperswerf in Hong Kong.


m/s STRAAT SOENDA imo nr: 5342087 (1939-1948)
naamsein: PKQJ, 1947 PHTO

C. van der Giessen & Zonen Scheepswerven N.V., Krimpen a/d IJssel. (654)
Brt: 6.439, nrt: 3.859, dwt: 8.622 lxbxhxd: 145,16 x 18,96 x 11,89 x 8,53
In 1947; brt: 8.314 nrt: 5.119, dwt: 9.390
Vrachtschip met accommodatie voor 17 salon passagiers
In 1947 accommodatie voor 12 salon passagiers. 86 bemanningsleden.
2 Werkspoor dieselmotoren, 2 x 4 tew, 2 x 8 cil., 8.000 rpk, 2 schroeven, 16,5 mijl.
Machinebouwer: Werkspoor N.V., Amsterdam.

Historie:
Kiellegging 2 december 1937, tewaterlating 18 oktober 1938, proefvaart op 1 februari 1939 en 12 februari 1939 opgeleverd, 22 maart tot 29 maart 1939 te Amsterdam, en via Durban naar Singapore waar de aankomst 12 april 1939 was.
12.02.1939-1947 STRAAT SOENDA, N.V. Koninklijke Paketvaart-Maatschappij, Amsterdam.
20 januari 1942 op weg van Zuid-Afrika naar Tandjong Priok in Straat Soenda op de Catharina rotsen gelopen.
De lading (80 gevechtswagens, 2500 landmijnen en 6500 ton cement) voor het grootste deel geborgen door kleine K.P.M. schepen zoals de 'Dajak', 'Kidoel, en 'Rengat'. Vlot gebracht 20 februari 1942 veilig Tandjong Priok bereikt.
In februari 1942, na een voorlopig herstel, door de directie naar Bombay gezonden.
21 november 1942 in charter bij het Ministry of War Transport. 18 juni 1942 gevorderd door de Nederlandse regering.
25 juli 1945 aan de K.P.M. teruggegeven en in charter van de V.N.S. voor de Holland-Australië Lijn.
18 september 1946 terug bij de K.P.M.
07.08.1947-1947 STRAAT SOENDA, Java-China-Paketvaart Lijnen N.V., Amsterdam-Nederland.
10.12.1947-1967 STRAAT SOENDA, Koninklijke Java-China-Paketvaart Lijnen N.V., Amsterdam-Nederland.
24 oktober 1967 uit Hong Kong vertrokken met een lading sisal voor Chinampo (Korea)
13.11.1967-1971 KOTA SELATAN, Pacific International Lines (Pte) Ltd., Singapore.
20 mei 1971 tijdens de reis van Dar-es-Salaam naar Mombasa nabij Pemba Island-Kenia op een koraalrif gelopen.
De bemanning werd gered door het Oost-Duitse m/s 'Rudolph Breitscheid'. Het schip gleed later van het rif en zonk.


s/s VAN DEN BOSCH (1903-1952)
naamsein: TJGR, 1924 THVW, 1933 PKGC, 1948 PIDL

Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij N.V., Amsterdam. (49)
Brt: 2.776, nrt: 1.686, dwt: 2.983 lxbxh: 96,51 x 12,62 x 5,94
In 1924; brt: 2.382, nrt: 1.491, dwt: 2.917
In 1948; brt: 2.354, nrt: 1.530, dwt: 2.917
Vrachtschip met accommodatie voor 24 eerste-, 26 tweede klasse en 1000 dekpassagiers.
In 1928 accommodatie voor 20 eerste-, 26 tweede klasse en 1330 dekpassagiers.
Vanaf april 1951 geen passagiersvervoer meer.
Triple expansie stoommachine, 3 cil., 1.600 ipk, 12 mijl.
Machinebouwer: N.V. Werkspoor, Amsterdam.

Historie:
5 november 1902 tewaterlating in januari 1903 proefvaart en in die maand ook opgeleverd.
Vertrok 31 januari 1903 naar Ned. Indië en werd daar in maart in dienst gesteld.
01.1903-1952 VAN DEN BOSCH, N.V. Koninklijke Paketvaart Maatschappij, Amsterdam.
23 februari 1942 met Amerikanen aan boord naar Australië vertrokken, waar het schip op 22 april 1942 in dienst werd
gesteld van het Ministry of War Transport. 17 oktober 1945 teruggegeven aan de KPM.
11 september 1945 met 700 man troepen aan boord in konvooi, waarin ook de 'Thedens', van Brisbane naar Timor-Koepang, dat tot overgave werd gedwongen, op het Britse schip 'Moresby'.
Het was het eerste op de Japanners bevrijde Nederlands Oost Indie grondgegebied, buiten Nieuw Guinea,
dat gedeeltelijk Nederlands bleef.
In januari 1948 over naar de Nederlandse vloot met als thuishaven Amsterdam.
In februari 1952 verkocht voor de sloop aan Wing Tak te Hong Kong.
14 maart 1952 werd het schip aan de sloperswerf afgeleverd.