Kombuispraat

Theo schreef:wat de jonkheer er verder allemaal van heeft gemaakt

"heeft gebakken" past misschien beter..... Zo'n jonkheer heeft natuurlijk geen enkele maritieme binding gehad, dat blijkt wel uit zijn teksten. Ik heb één keer met iemand van adellijke afkomst gevaren. Dat was met 1e stuurman baron de Vos van Waning op de Duivendrecht, een alleraardigste vent trouwens. Op de rol stond hij gewoon als van Waning genoteerd. Hij stond zich nooit voor op zijn afkomst, integendeel.

De vertaling is van Jonkheer Rudolph Huibert Gerard Nahuys (1867-1945) Beroep: reserve luitenant infanterie landweer, tranlateur

Een beetje Jonkheer zat toen bij de cavalerie met op zijn minst de rang van majoor.
Een aan lager wal geraakte jonkheer dus, die via connecties jongensboeken mocht vertalen.
Deze doelgroep let niet zo op het taalgebruik, maar leest het in één adem en met rooie oortjes uit.
Is de originele Engelse uitgave van 1935 ook geïllustreerd, Theo?

Kapitein Brouwer schreef een keer over een man, ik meen van een van de volkeren van de Stille Oceaan, die 's avonds op het ruim ging liggen, naar de sterren keek en dan na een tijd een goede plaatsbepaling wist te doen. Ik vraag me nog steeds af hoe hij dat dan deed en of die kennis vroeger misschien ook in Europa en Arabië bestond.

Martinus, de zeevaarders van Polynesië waren zeer bedreven in het van eiland naar eiland varen, maar op luik twee gaan liggen en na verloop van tijd dan een "goede plaatsbepaling doen", is een fabeltje. Die man zal ongetwijfeld met een redelijke betrouwbare breedte op de proppen zijn gekomen, maar een lengte kon hij onmogelijk bepalen. Dat is immers tot aan de constructie van een betrouwbaar uurwerk dat geschikt was voor gebruik aan boord van schepen, steeds het grote probleem geweest? Dat konden de Polynesiërs ook niet oplossen. Dat ze toch feilloos over de Pacific navigeerden, is iets anders. Daar kwam veel en veel meer bij kijken. Wind, deining, het gedrag van vogels. Een verandering van de deining wees bijvoorbeeld op de nabijheid van een eiland en zij wisten dan welk eiland. Het was wonderlijk en het was prachtig. Wil je er meer van weten, dan raad ik je aan het boek We, the Navigators - The Ancient Art of Landfinding in the Pacific aan te schaffen. Het is een uitgave van de University of Hawaii en geschreven door David Lewis, dé expert op dit gebied.

Wat die man op dat luik deed, was kijken welke ster er in top stond terwijl hij ergens op de harde schijf in zijn kop had staan welke sterren er op welk moment op welk eiland in top stonden. Aan de hand daarvan zal hij na een nauwkeurige bestudering van de sterrenhemel een redelijke gis hebben kunnen bepalen, maar meer ook niet. Pas op: geen geringe prestatie en weinigen zullen hem dat nu nog nadoen, maar toch geen werkelijke "plaatsbepaling". Hun navigatie beperkte zich tot wat de titel van dat boek zegt: "landfinding". Ze kwamen veilig waar ze wezen wilden en ook weer terug en daar gaat het tenslotte maar om.

• • ----

Voor wat betreft Europa: de koene zeevaarders die lang voor Columbus en ook ver voor de Noormannen naar het Amerikaanse continent voeren, konden er ook wat van. Als dat je interesseert is er eigenlijk ook maar één boek: The Farfarers van Farley Mowat, een Canadese schrijver waar Harry Hogeboom me alweer geruime tijd geleden op attent maakte. Prachtig om te lezen. De Arabieren zullen met hun dhows ongetwijfeld ook op een dergelijke manier door de Golf en over de Indische Oceaan genavigeerd hebben.

----------------------------------------------------


Ja, Jos, The Call of the Sea heeft dezelfde illustraties van D.L. Mays. Acht in totaal, prachtige platen. Ook Mays wist van schepen, dat kun je zien. Maar eh ... die maten beleefden tenminste nog eens iets in die dagen! Met de teksten die bij die tweede plaat horen, zou Westerman vandaag de dag niet meer wegkomen, vrees ik. Ik ben benieuwd hoe Nahuys dat heeft vertaald.
Bij die plaat hoort op pagina 95 ...

The negro, grinning like an ape, produced a few length of ropes, while the two white men careleslly drew automatics from their hip-pockets.

Op bladzijde 97 noemen ze die donkere kameraad ook nog Sambo!

----

't Is maar goed dat die jongens zo vlijtig aan het dekwassen zijn geweest, want ze liggen daar toch maar mooi met hun schone witte pakken en witte schoenen plat op dek!

De Arabieren zullen met hun dows ongetwijfeld ook op een dergelijke manier door de Golf en over de Indische Oceaan genavigeerd hebben.

Inderdaad schipper dat heppie helemaal goed, ze kachelden ook bij tijd en wijle eventjes naar Hong Kong of zo die ouwe soepjurken konden er ook een houtje van.
Alan Villiers, die zelf ook niet mis was als het op "zeemanschap" aan komt, beschrijft dat heel mooi in zijn boek " Sons of Sinbad".je kunt het haast ruiken
Die ouwe Arabieren hadden zelfs een van hun Dhow types naar mij vernoemd, ken je naaagaaan!...een " boom"........dat was nota bene mijn bijnaam vroegaah!

PS.je: Dit deed me denken aan vroegaah, toen ik zelf nog af en toe in het zaaand aan de boorden van de Rode Zee rondscharrelde in stekkies zoals Jeddah & Yambo.Nou mis ik dat momenteel naks, maaaar ik keek toendertijd WEL met veel bewondering naar de scheepsbouw kunsten van de Arabische Dhow bouwers. Zoals wij weten groeien er daar in de woestijn verdraaid weinig " boompies" en hout haalden die soepjurken van de kusten van Afrika, hetgeen Alan Villiers o.a. beschrijft in zijn voornoemde boek. Dat waren dan geen keurig gezaagde plankies zoals de " hout & zout" vaarders uit de Baltic haalden, maar de ruwe boompies, krom en recht en van alles wat uit de delta van de een of andere rivier in Zanzibar of zo.
Het bouwen - met zeer gebrekkige middelen- van die prachtige zeil-schepen is nagenoeg " volledig geschiedenis" maar is o.a. nog te lezen in het fraaie boek " Dhows" van David Howarth. Voor een paar doossies bier kan ik hier nog wel een paar plaatjes uit mijn eigen kollektie plaatsen, maar DAT ouwe zweet moet naturlijk betaald worden

Dank Theo, ik ga kijken!

Harry, er groeide daar geen hout, hoe kwamen ze dan aan het hout om de boten te bouwen die het hout op moesten halen?

Met de teksten die bij die tweede plaat horen, zou Westerman vandaag de dag niet meer wegkomen, vrees ik

Inderdaad, Theo, wat Westerman over negers en halfbloeden geschreven heeft.....

hoe kwamen ze dan aan het hout om de boten te bouwen die het hout op moesten halen?

Dat eerste sprotje hout hebben ze op de bult van een kameel gehaald Martinus!

Martinus schreef:hoe kwamen ze dan aan het hout om de boten te bouwen die het hout op moesten halen?

Dat is een goeie vraag, Martinus. Er was daar in de wijde omtrek geen boom te bekennen. Jean de la Varende schrijft in zijn mooie boek La Navigation Sentimentale (Parijs 1952) - in 1960 in het Nederlands bij Elsevier verschenen als Romantische scheepvaart en nog altijd voor een paar euro te koop op Boekwinkeltjes ...

Om deze mooie schepen te maken, worden vanouds houtsoorten gebruikt, die van heel ver, soms zelfs wel van Japan komen. Voor de Arabier geldt hetzelfde als voor de oude Grieken: overal waar hij heeft geregeerd, zijn de bossen verdwenen. Het voortbestaan van bossen duidt op een hogere ontwikkelingstrap der volken. Het lijkt de schrijver niet onmogelijk dat de totale verandering van Griekenland en de Griekse volksaard toegeschreven moet worden aan de ontbossing van het landschap.

Dat is even een zijsprong, maar wel een interessante, vind ik. Nu waren het niet alleen de Arabieren van het gortdroge en kale Arabisch Schiereiland die met dhows voeren en dhows bouwden. Dhow is ook geen Arabisch woord, maar stamt uit het Swahili, waarin het zoiets betekent als "middelgroot schip". Dhows werden gebouwd langs de Oost-Afrikaanse kust met vooral Nungwi op Zanzibar als bekende plaats, maar ook in India werden dhows gebouwd. De geleerden verschillen zelfs van mening wie dit type schip heeft bedacht: de Arabieren of de Indiërs. Feit is dat fameuze dhowbouwers als de Yemenieten en de Omanieten hun hout bij voorkeur uit Zuidwest-India haalden, aan de kust van Malabar, waar het dicht bebost is en waar ze precies het hout vonden dat ze wilden hebben. Het bouwen van een dhow is een verhaal apart en voert mij nu wat te ver. Misschien dat Harry tijd en zin heeft om dat eens te beschrijven. Jean de la Varende schrijft in zijn boek dat alleen het grootspant en de voor- en achtersteven werden opgezet, waarna de huidplanken werden aangebracht. Pas als dat allemaal klaar was, werd het schip van binnen verstrekt met lichte spanten. Het resultaat was een lichte, soepele constructie. Het moest licht zijn omdat ze in de Golf bij een nauwelijks voelbaar zuchtje wind toch nog voortgang moesten maken. Het moest soepel zijn om de zeegang op de Indische Oceaan te kunnen weerstaan. Knappe scheepsbouwers, die mannen met die soepjurken.

Knappe scheepsbouwers, die mannen met die soepjurken.

En daar sla je de spijker helemaal mee op de kop Theodorus, althans in mijn ogen.Er zijn meerdere plekken in de wereld waar met ZEER gebrekkige middelen en materialen zeegaande schepen werden gebouwd, maar de Arabieren doen behoorlijk mee in de bovenste rangen van die hitparade.Ik heb NU nog spijt dat ik in de dagen dat ik veel in Jeddah kwam voor mijn Griekse vrienden van Archirodon, niet wat meer tijd heb genomen omdat in detail met die klanten te bespreken en te bekijken, maar heb er gelukkig nog wel een paar mooie plaatjes van overgehouden van een Sambuk onder constructie.
Deze jongens hadden vroegaah zelfs geen spijkers en dus NAAIDEN ze de planken aan elkaar en maakten dan de hele handel waterdicht met een soortement " pakking aan de binnenkant" gemaakt van palmblad weefsels of zo.ALLES, maar dan ook ALLES werd " op het oog" gedaan, maar dan wel het oog van de scheeps-bouwmeester en van een scheepsbouw technisch oogpunt bezien is het ZEER onterecht om die lieden met " soepjurken" te betitelen........( een kreet onder ons zeelui wel bekend , maar sowieso wel onterecht denk ik dan!)
Ik wordt naar de ontbijttafel gesommeerd en kan nu maar beter opdraven, dus ik kom hier wel op terug binnenkort.