Een leuk reisje...

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Een leuk reisje...



Het schip.... Louise Joan, ex-Louise, ex-Gouweborg.
C. Amels & Zn., Makkum, voor Wagenborg in 1958 - Loa 48,55 m, B 7,94 m, H 3,20 m. - brt 394, dwt 504 - Brons 4ED, 220 rpk, 8,5 kn.

Het reisje: Delfzijl - Hamburg - Zeebrugge - Setubal - Las Palmas - Barbados - Santa Marta, Colombia - Puerto Cabello, Venezuela - Willemstad, Curaçao - Palm Beach, Florida, USA.

• • De crew...

• • • 
      • • • Ik en Anne...

• • • • Tjeerd en Evert en Willy.

Dit reisje komt volledig en met alle sappige en saillante details in de bundel deliveryverhalen waar ik mee bezig ben, maar dan zonder foto's. Dit is niet meer dan een kleine illustratie bij en een detail uit die reis. Daar kwam ik op toen ik vandaag moest terugdenken aan Santa Marta, een kleine belevenis uit die reis en een voorproefje van het verhaal dat te zijner tijd in dat bundeltje zal verschijnen. Wie dat dan leest, kan zich de personen die in dat verhaal een rol spelen aan de hand van de foto’s hierboven een beetje voor de geest halen.

Dat 's een leven van plezieren
Dat 's een leven van stavast
Zo de wereld rond te zwieren
In het topje van de mast

Ferme jongens
Dr. Jan Pieter Heije, ±1860

Die belevenis in Santa Marta volgt hierna.

[gerard tenerife]

Ga door Theo. Gouweborg was er stuurman op van 19/10/63 tot 5/8/65, Kapitein J. Nieveen, goede herinneringen. Welk jaar was jouw reisje? Had jouw trouwens niet herkend met die lange haaren
groeten Gerard.

[Wim van der Moolen]

Hallo Theo,

Ik kijk er naar uit, je hebt me nu al heel nieuwsgierig gemaakt.

Groeten, Wim.

[Harry G. Hogeboom]

trouwens niet herkend met die lange haaren

Dat waren de "PRE-Orakel days" Gerard

Kom op met DAT verhaal Theo.........

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Zit me nou niet zo op te jagen!
Opa is niet zo vlug meer.
En het moet een degelijk stukje worden.
Dat begint in 1801, dus dan kun je toch zeker begrijpen dat ik daar even een uurtje mee bezig ben...

Dat was in 1978, Gerard. En inderdaad: mijn haar was toen iets langer. Dat was toen mode. Lange bakkebaarden, ook. Bovendien had ik geen tijd gehad om voor vertrek Delfzijl nog even naar de kapper te gaan want ik was nogal haastig van huis gegaan. Een verhaal apart.
Nu waren we aan boord van ons scheepje van alle gemakken voorzien hoor. We hadden een kapper aan boord...



Tjeerd, de hoofdwertuigkundige, was daar zeer behendig in. De catering hadden we volledig zelf in de hand, dus ook daar ontbrak niets aan. Helaas moest de kok - wie dat die dag dan ook was - zich beperken tot eenpansmaaltijden. Dat veranderde pas in Willemstad. Maar ook dat hoort bij het aparte verhaal.

En op welke kop-en-kontboot vind je nou toch een zwembad?



Kom ik ga weer eens verder met mijn Santa-Martaverhaal...

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Een leuk reisje...

Deel 2



In januari 1801 werd in Hamburg een zekere Ferdinand Laeisz geboren. Toen deze jongen op een leeftijd was gekomen dat hij een vak moest gaan leren, werd besloten dat hij boekbinder zou worden, maar eenmaal klaar met deze opleiding leek het hem om een of andere reden beter om toch maar hoge hoeden te gaan maken, een vak dat hij in Berlijn leerde. In 1824 kwam hij terug in Hamburg en begon daar een handelsonderneming met als doelstelling: de fabricage en verkoop van hoge zijden hoeden. Hoge hoeden waren in die tijd net zoiets als nu honkbalpetten dus die handel liep als een trein; de hoeden van Laeisz waren zeer gewild, ook in het buitenland, want hij exporteerde ze zelfs, vooral naar Zuid-Amerika. In de daaropvolgende 20 jaar groeide die export dusdanig dat Ferdinand Laeisz in Zuid-Amerika in elke stad van enige betekenis een eigen filiaal opende. Ferdinand Laeisz moet een prima zakenman zijn geweest, want naast de export van hoge hoeden naar Zuid-Amerika begon hij vanuit zijn filialen daar andere goederen in Duitsland te importeren: katoen, cacao, koffie, rubber, tabak en suiker. In 1832 hield hij de hoedenhandel voor gezien en concentreerde hij zich uitsluitend op de im- en export van koloniale waren.

In 1840 liet hij helemaal voor eigen rekening een eigen schip bouwen, een zeilschip van 400 ton waterverplaatsing dat hij CARL noemde en in 1847 had hij een groot aandeel in de oprichting van de Hamburg-Amerikanische Paketfahrt-Aktiengesellschaft , tot op de dag van vandaag bekend als de HAPAG. Daarnaast had hij nog steeds zijn eigen firma, F. Laeisz en dat ene schip van 400 ton.



In 1828 werd zijn zoon Carl Heinrich Laiesz geboren en toen die op 1 maart 1852 in de zaak kwam, nam het bedrijf een nog veel grotere vlucht en was de familie Laiesz al spoedig een van de meest vooraanstaande families van Hamburg. Men hield zich naast die handel in koloniale waren bezig met bankieren, met de scheepvaart en met verzekeringen. De familie hield duidelijk niet van publiciteit, want foto’s zijn er nauwelijks te vinden. Bovenstaande foto van Carl Laeisz is de enige. In datzelfde jaar 1852 dat Carl in de zaak kwam, trouwde hij met Sophie Christine Knöhr , een dochter van de Hamburger scheepsmakelaar Christian Ludwig Knöhr , grondlegger van de ook nu nog bestaande rederij Knöhr & Burchard.


Helemaal rechts Sophie Knöhr (1831−1912)

Ook van Sophie Laeisz-Knöhr is geen betere foto te vinden. Ja, eentje op hoge leeftijd, maar als ik die in het verhaal opneem, wordt het beeld dat ik hierna ga schetsen totaal verstoord, dus dat doe ik niet. Sophie Laeisz droeg haar haren in allemaal kleine krulletjes wat haar de koosnaam Pudel bezorgde en toen Carl Laeisz in 1856 van mening was dat er meer schepen moesten komen en hij een tweede schip liet bouwen, een kleine bark, besloot hij die PUDEL te noemen en mocht zijn vrouw Sophie die dopen. Toen werd ook besloten dat alle schepen van Laeisz voortaan een naam zouden krijgen die met een "P" begon, het begin van de roemruchte "Flying P-Liners".

.
De PUDEL (In 1870 gezonken)

Maar daar komt die 'P' van de Flying P-Liners van Laeisz , van de PAMIR en de POTOSI en de PASSAT en noem maar op dus vandaan en tot op de dag van vandaag wordt het kantoor van Laeisz gesierd door een beeldje van een poedel. Dat weet lang niet iedereen, dus ik dacht: laat ik dat hier even melden en wat dat nu allemaal te maken heeft met dat leuke reisje, met Santa Marta, Colombia en met Anne, Tjeerd, Evert en Willy, daar kom ik straks dan toch eindelijk aan toe.
Even geduld...

[Gerrit]

Ja, ja, Hou het maar lekker spannend

[Jan Dikker]

Hallo Theo,

Kan nauwelijks wachten op de volgende aflevering.

Fantastisch, weer zo'n serie als de Nordberg-story?

Groeten

Jan

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Nee, Jan, nee... Ik ben bezig met dat uitgebreide verhaal op "Navigatie toen en nu..." maar toen zocht ik een boekje en dat kon ik niet vinden en toen schoot me een gebeurtenis in Santa Marta te binnen en toen dacht ik: laat ik daar een kort stukkie over schrijven. Maar ja, toen dacht ik: hoe moet ik dat nu eens inkleden; ik kan dat toch maar niet zo plompverloren neerzetten. Daar hoort een inleiding en een uitleg bij, dus zodoende...
Dit verhaal komt te zijner tijd volledig in mijn bundel deliveryverhalen - als ik nog tijd van leven heb, want je weet maar nooit - maar dan worden de mensen die daarbij betrokken waren niet zo duidelijk als ik ze hier nu neer kan zetten, dus dit moet je zien als een voorproefje van of een aanvulling op... Want je kunt nu wel dik doen over wat je allemaal hebt beleefd, maar er zijn altijd mensen die dat mede mogelijk hebben gemaakt; zonder andere mensen maak je helemaal niks klaar en daarom haal ik in dit stukkie vier van die mensen voor het voetlicht. Niet volledig, maar dat heeft dan weer wat met privacy te maken.

Aflevering 3 staat er over een uurtje wel.

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Een leuk reisje...

Deel 3

Ons leuke reisje met de Louise Joan begon in Delfzijl bij de werf van Sanders. Het was mijn eerste uitbrengreis in eigen beheer en die ging in opdracht van een dierenarts uit Lantana, Florida, een zeer relaxte Amerikaan die witte Nike’s droeg met een lichte broek en donkere Lacoste shirtjes en die het schip bij een bekende Amsterdamse S&P-broker had gekocht en volgens zeggen vanuit een koffertje met geld cash had betaald. Nadat ik het met hem eens was geworden over het een en ander gaf hij mij ook een diplomatenkoffertje, maar dan met de scheepspapieren en 30.000 Amerikaanse dollars cash, zei: “See you in Colombia,” en ging weer weg.
“Hé!” riep ik hem na. “Hoe weet jij nou zo zeker dat ik ook echt in Colombia kom en dat ik er niet met de centen vandoor ga?”
“Dat doe jij niet,” zei hij over zijn schouder. “Ik heb naar je geïnformeerd.”
Kijk, dat zijn de betere opdrachtgevers en wat meer is: zoiets belooft een zeer relaxt reisje en daar gaat het bij uitbrengreizen uiteindelijk om: geheel ontspannen en vrolijk fluitend de oceaan over. Dat had ik op dat moment ook broodnodig, maar dit terzijde.



Het goede schip Louise Joan ex-Gouweborg stond geregistreerd op de Cayman Islands met George Town (twee woorden) als thuishaven. De Cayman Islands hebben een prachtige vlag, maar die hoef je niet speciaal aan te schaffen. Het is een British Overseas Territory en dan mag je als koopvaardijschip ook gewoon de Red Ensign voeren. Datzelfde geldt voor de Bahama’s en alle andere oorden waar the Queen nog altijd staatshoofd is. Ik heb me laten vertellen dat je dan wel moet oppassen dat je geen Engelse haven aanloopt omdat je dan problemen kunt krijgen. Oppassen, dus. Wie de zee houdt, wint de prijs.

Maar, vlaggen en thuishavens en reglementen waren van die kleinigheden waarin we ons niet verdiepten. Op de kop hadden we iemand de naam “Joan” achter “Louise” laten schilderen – tegen betaling, omdat hij dat zo graag wilde doen. Ik zal zijn naam na al die jaren nog niet noemen want hij moet zich nu nog steeds schamen dat hij daar geld voor aangenomen had, zo’n zootje had hij ervan gemaakt en daarom besloot ik om voor de naam en de thuishaven op de kont maar liever plakletters te gebruiken van Schilder Houwerzijl, het vertrouwde adres tegenover het kantoor van Wagenborg. Die vielen een beetje klein uit, wat voor een schip van de Oost Atlanticlijn dat me in de Golf opliep en heel dichtbij kwam, reden was om over de VHF te vragen of ik de naam er met de schrijfmachine op had gezet. Dat vond ik wel een goeie, reden waarom ik die er altijd in heb gehouden.

Van Delfzijl voeren wij naar Hamburg alwaar wij zomaar aan een kade ergens langs de Elbe, vrijwel aan de openbare weg en zonder enige bewaking of wat dan ook, een forse partij munitie moesten laden. Ik meen dat het bij elkaar 150 ton was, een grote partij 7.62 NATO in allerlei uitvoeringen – armor piercing, tracer en weet ik wat allemaal – 75 ton als ik me goed herinner, plus een partij 20mm munitie en vele, vele stalen kistjes met handgranaten; geheel gebruiksklaar, pin eruit en gooien maar. Wie hem vangt, mag hem houden. Dat laden begon pas de dag nadat we daar waren aangekomen.
Bij aankomst kreeg ik onmiddellijk een bekeuring van de Wasserschutzpolizei: de bakken van de boordlichten van de Louise waren nog steeds fraai in kleur gelakt – groen aan stuurboord en rood aan bakboord – terwijl dat inmiddels mat zwart moest zijn. Dat kostte 20 mark die ik contant betaalde waarna we de glazen nog eens vulden en elkaar het allerbeste wensten.
Die dierenarts had voordat hij weer vertrok ook nog tegen me gezegd: "I want my captain to carry a handgun!" Dat leek me op dat relaxte reisje met Anne en Tjeerd en Evert en Willy helemaal niet nodig, maar hij was de baas en dus had ik in Delfzijl even geïnformeerd of ik snel een vergunning voor aankoop van een pistool kon krijgen. Dat was zo moeilijk dat ik besloot om het dan maar in Hamburg te proberen en dus vroeg ik mijn vrienden van de Wasserschutzpolizei hoe dat daar zat. Dat was geen enkel probleem, zeiden ze, alleen waren ze bang dat me ook daar de tijd voor zou ontbreken en daarom gaven ze me de welgemeende raad om die avond even de wal op te gaan en te proberen om op Sankt Pauli een revolver te kopen. Dat was sneller, eenvoudiger en misschien nog wel goedkoper ook, zeiden ze.
Kijk, dan lul je natuurlijk niet meer. Je moet 20 mark betalen omdat je lichtbakken niet zwart zijn, maar je mag gerust illegaal een wapen gaan kopen op Sankt Pauli!
Nu had ik om te beginnen helemaal geen zin om de wal op te gaan en nog veel minder zin om, als ik dan al de wal op zou gaan, te proberen om bij de Hamburgse penoze een revolver te kopen en daarom besloot ik te wachten tot Las Palmas. Daar was het geen enkel probleem.

Nadat we onze Hamburgse lading aan boord hadden, kregen we op het achterluik een container waarna we vertrokken om in een stille bocht van de Elbe, ver van het vaarwater en in de verre omtrek geen gebouw te zien, alleen maar weilanden met nieuwsgierige koeien, ten anker te gaan. Daar kwam een bak langszij met een partij fiber vaatjes die door lieden in oranje overalls en met witte handschoenen aan in die container werden geladen. Dat was een partij Pentrite, een springstof die voornamelijk met andere springstof wordt vermengd om het nog harder te laten springen, maar die je ook in je schoenen kunt stoppen om te proberen een vliegtuig in de lucht op te blazen. Troep, maar dat heb ik elders al eens verteld.

Vandaar voeren wij naar Zeebrugge, alwaar we onze lading completeerden met anti-tankmijnen, 40mm granaten, lange kisten met air-to-air-missiles en air-to-surface-missiles en van de schouder afgevuurde surface-to-air-missiles en nog wat spullen om anderen snel en efficiënt van deze wereld te verwijderen. Als laatste kwam er op het voorluik nog een oude, houten container vol met 20mm lichtspoor waarna we klaar waren om de voorgenomen reis aan te vangen. Wij gingen onderweg naar Santa Marta, Colombia via Las Palmas waarbij we en passant nog even Setubal aanliepen om op zondagmorgen na kerktijd in een halfuur twee ton degelijke, ouderwetse TNT te laden, in houten kistjes gewoon op luik 1, goed ingepakt in groene dekkleden. Ook dat is weer een verhaal apart dat moet wachten tot ik eindelijk verder kan met dat bundeltje.

Toch wil ik hier nog even van de gelegenheid gebruik maken om de rest van de crew voor het voetlicht te halen...


Van links naar rechts...

• Anne – mijn oudste en beste vriend. Nu was op dat moment het enige dat Anne aan de zeevaart bond het feit dat zijn vader vroeger bij de KNSM had gevaren, maar dat gaf niet. Als je mensen die Anne kennen zou vragen om hem in één woord en echt niet meer te typeren, dan denk ik dat de meesten zouden zeggen: BETROUWBAAR. Inderdaad: met hoofdletters en vet. Daarbij wil ik dan nog noemen: de meest gelijkmoedige mens die ik ken. En: breed inzetbaar. Kijk, wat heb je dan nog meer nodig? Mensen hoeven niet zo goed te zijn, niet zo geleerd, niet zo ervaren; hoofdzaak is dat ze betrouwbaar zijn. Anne kan verdomd goed koken en dus nam ik hem vooral mee als kok, maar gaandeweg de reis veranderde zijn functie. Anne voer ons scheepje uiteindelijk als betrouwbaar stuurman langs Cuba door het Old Bahama Channel. Zonder goede kaarten.
• Tjeerd – had vele jaren als machinist op de kustvaart gevaren om uiteindelijk zoals zovelen van de Groningse kustvaart bij de “sodafabriek” te gaan werken, bij AKZO, aanvankelijk als operator. Ten tijde van de reis met de Louise had hij daar een mooie functie. Hij hoorde via via van mijn voorgenomen reis, wilde verschrikkelijk graag mee en wilde al zijn vakantie plus nog een maand onbetaald verlof opnemen. Sebo Vedder van Wagenborg zei dat hij beter niet mee kon gaan omdat hij mogelijk niet op tijd terug was, maar zei ook tegen mij dat ik er een prima machinist aan zou hebben en dus ging Tjeerd mee.
• Evert – zat in Delfzijl voor zijn 3de rang op school en hem ontmoette ik aan de ronde tafel van het Zeemanshuis in Delfzijl. Evert was een bijzonder fijn mens, een heel pientere vent, een filosoof, maar ook iemand die toen al een leven achter zich had. Ik heb hem nooit meer teruggezien en ben zelfs zijn achternaam vergeten. Dat vind ik jammer; ik had graag geweten hoe het leven hem verder heeft behandeld.
• Willy – zat eveneens voor zijn 3de rang en werd me aanbevolen als stuurman omdat hij al een mooi poosje als ongediplomeerd stuurman had gevaren op een soortgelijk schip onder een merkwaardige vlag en met een onuitspreekbare thuishaven. Willy was een beste jongen, een tikkie luidruchtig misschien, maar hoe dat andere schip ooit veilig over zee is gekomen, is me nooit duidelijk geworden... Toen ik in de gaten kreeg dat Willy helemaal niet als stuurman kon varen, waren we al onderweg naar Las Palmas en het komt er dus op neer dat ik zonder stuurman heb gevaren. Gelukkig had ik Anne en hoe dat ging, komt mogelijk nog wel ter sprake.

Maar al met al was het een toffe ploeg en we zijn veilig en wel in Santa Marta gekomen. Daar beleefden we toen iets dat helemaal niet zo opwindend is, maar dat wél de aanleiding vormde tot al mijn geneuzel.
Daar kom ik dan in de vierde en laatste aflevering eindelijk, eindelijk aan toe...