Een lang verhaal...

[Harry G. Hogeboom]

Jan, Nog even terug op die "roodkoperen ringen".of tie nou wel of niet voor z'n roodkoperenwaren dat weet ik niet meer, bij de karren waar ik mee voer zat dat er nog niet in, NOCH de koelwater kanaaltjes in de dammen. Ik "denk" dat dit een later truckje was van MANN om de voering daar wat ruimte te geven.....maar weten doe ik het niet......
aaaahwel........geschiedenis.....

Maar uh....nu gezagvoerder Horsten met het potje heelhuids in Gruning'n is aangekomen en zo'n 40 jaar later ECHT begrijpt hoe kort het hem daar "achter Schotland" toen langs de klungels is gegaan...nu wordt het de hoogste tijd dat wij het toneel verlaten en het geachte lezerspubliek 5 minuten notie gaan geven voor " Een Lang Verhaal 2"...want daaar zit Theodorus nu op te broeden en te poetsen...hij is met pesioen en hep dus niks te doen............ut zal mij en met mij VELEN gaan benieuwen.....wordt het " The Music Man"

En voor het geval dat het " Sweet Music Man" zou worden dan kijk ik toch liever naar deze 2 meissies die over " a last stand" zingen.....dan die baardige Kenny

http://www.youtube.com/watch?v=PPpnA2UFjoA

[Jolly Sailor]

Van de vele keren dat ik meegemaakt heb dat we van IJmuiden naar (London) Derry moesten vanuit de Staalhaven heb ik een keer meegemaakt dat we door de Pentland Firth gingen.
Heb het ook nooit van anderen gehoord dat ze door de Pentland Firth gingen van IJmuiden-Derry het is ook maar zo’n 50 mijl korter om de noord, dus niet echt de moeite waard.
Dus we vetrokken 2é kerstdag s, avonds van IJmuiden en kwamen Nieuwsjaardag laat aan in Derry en de schepen die om het zuid gingen hadden minder geluk want die lagen op te boksen tegen een west tot zuidwester storm en velen lagen ten anker op de vele bekende ankerplaatsen in het Engels kanaal.

En dan over het Caledonian Canal staat er tegenwoordig een lengte van 150 voet en in een oude Harbour Pilot die ik in het bezit heb 160 voet lengte als toegestane lengte wanneer dit is veranderd kan ik niet vinden.
Met de Avenir wouden we er ook een keer door het kanaal dit was in 1973 en kregen toen te horen dat de lengte geen probleem was maar de diepgang wel dit mocht ik zover ik mij herinner maar zo’n 9 voet zijn dus ging het niet door.

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Jolly, dat is een prachtig voorbeeld van hoe je moet wikken en wegen voordat je op een bepaalde route besluit en hoe je dan ook nog een beetje moet boffen, wil het zich uitbetalen. Vijftig mijl is niet echt een verschil.
Voor wat betreft het Caledonisch Kanaal: dat is nooit veranderd. Het was altijd voor schepen met een maximum lengte van 150 voet en een maximum diepgang van 14'6". De sluizen zijn echter allemaal 170 voet lang en zodoende kunnen ze ook schepen van 160 voet hebben, maar dan mag de diepgang niet meer dan 9 voet zijn.
Een tijdbesparing levert het Caledonisch Kanaal vrijwel nooit op omdat je werkelijk op drie dagen moet rekenen.

wordt het " The Music Man"

Nee, dat wordt het niet, Harry.
Sweet Music Man komt in de bundel die moet gaan verschijnen, waarbij ik het er nog niet met mezelf over eens ben hóé die dan moet verschijnen: in druk of als e-book of allebei.
Ik neig naar e-book met daarnaast op bestelling een uitgave in druk. Als de reguliere uitgever het wil hebben, wat ik eigenlijk wel verwacht, dan zou ik het behalve in druk, toch ook als e-book uitgegeven willen hebben.
Maar dan moet het eerst wel klaar zijn, dat spreekt. Als ik hier maar blijf ouwehoeren, zou het wel eens als "nagelaten werk" kunnen verschijnen.

Intussen zou ik bij wijze van intermezzo, als "surplace", wel eens even de hier in het "lange verhaal" opgeworpen, maar nog steeds hangende kwestie kunnen behandelen, van waar je scherper van gaat zien: van een stevig glas goede whisky of zeer oude, dubbel gebeide genever, óf van een ziekenfondsbrilletje.
Dat lijkt misschien off topic, maar dat is het niet. In dit lange verhaal is maar heel weinig off topic.
Overigens zou die vraag over de invloed die drank en ziekenfondsbrilletjes op de gezichtsscherpte hebben, ook uitstekend passen in het topic Navigatie, toen en nu...
Toen was zoiets mogelijk. Nu lijkt me dat ondenkbaar.

Nog even nadenken. Het staat ook in een uurtje, anderhalf uur, op het virtuele papier.

[Jolly Sailor]

Onderstaande gescand uit de European Harbour Pilot van 1952.

[Harry G. Hogeboom]

Nee, dat wordt het niet, Harry.

Hoe dan ook, gaan we d'r voor WAT er ook opgediend wordt het is met die Lange Verhalen van jou net als met die goeie Chef kok waar ik "ooooit" eens me heb gevaaaar'n..........kon jaaa nait scheel'n wattie je voorzette.........'twas altijd een goeie hap

Dat ziek'nfondsbrilletjes verhaal zie ik trouwens ook wel zitten DAT is wat je noemt " OFF the beat'n path"

zou het wel eens als "nagelaten werk" kunnen verschijnen.

Nou hopen we DAT natuurlijk niet.....maaar "stel"....en aannemende dat wij er dan nog zijn, dan zullen we er een voorbericht in plaatsen met excuses " namens de ouwehoerende lezers van Kombuispraat" dat we je TE lang van je werk hebben gehouwuh!

[v+d]

Roodkoperen ringen, noch effe zeuren het is toch te warm om buiten iets te doen , deze ringen werden alleen in het lucht-en/of gassendeel gebruikt.
Oorspronkelijk om te voorkomen dat de voering of de uitlaatklephuizen(HOTLo) niet meer te trekken zouden zijn.
Het middel bleek erger dan de kwaal, bij trekken van de voering bleef het vuil achter de ring steken en moest bruut geweld gebruikt worden.
Met de komst van coppaslip of koperpasta, waar de voering of het kleppenhuis mee ingesmeerd werd, voor het plaatsen, konden zelfs de Chinezen voering trekken

Bij de SMN hebben ze ook wel eens een goedkoper alternatief geprobeerd, ik meen Strombusolie of zoiets.
Geen succes de klephuizen moesten er met een guts-electrode uitgesneden worden, vroeger was alles beter

Nou ik zal Theo verder niet meer voor de voeten lopen!

[Mart Hoogedoorn]

Jammer .gèèn musicman dus.....Ik zat al met mijn gedachten bij die ''Ratten vanger van Hamel'' met zijn fluitje,en die frauleins maar roepen.....SPIELMAN ..SPIELMAN.spiel nog was MIT mir

[Theo Horsten (R.I.P.)]

------------------------------------------------------------------------------------------------------Een lang verhaal (15)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Intermezzo

---------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------ Videtis aliquid, frater?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------Ziet gij al iets, broeder?


Tegenwoordig is het in bezit hebben en het gebruik van alcohol aan boord van schepen aan strenge regel gebonden. De meeste rederijen hebben een “alcohol policy” die op schrift is gesteld en bekendgemaakt en die misschien zelfs voor gezien, gelezen en begrepen moet worden ondertekend.

Vroeger hadden we dat niet. Dat is nu klaarblijkelijk nodig en misschien was dat vroeger ook wel nodig geweest, maar die discussie wil ik hier nu niet aangaan. Daar is dit stukje van het lange verhaal ook niet voor bedoeld en ik hoop dan ook niet dat die discussie hier, in dit topic, ontstaat. Als iemand daar behoefte aan heeft, kan hij beter een apart topic openen, maar ik vrees dat het een oeverloze discussie wordt. Ik wil hier alleen maar aangeven hoe het toen soms ging, waarbij ik nogmaals duidelijk wil stellen dat ik de vraag of het toen beter was of dat het nu beter is, strikt buiten beschouwing laat.
Er was bij de kustvaartrederij waar ik voor voer wel een “alcohol policy”, maar die lag volledig besloten in de ongeschreven, maar daarom niet minder duidelijke, algemene gedragscode. Een kapitein die zich schuldig maakte aan drankmisbruik, werd gewaarschuwd en kreeg de aanzegging dat hij zijn leven onmiddellijk moest beteren. Deed hij dat niet, dan kreeg hij de zak. Zo simpel was dat. Hoe hij dat verder aan boord regelde, was zijn zaak. Daar had hij verder geen aanwijzingen van kantoor voor nodig; ook daar gold die ongeschreven gedragscode. Je werd geacht een goed schip te runnen en je eigen regels op te stellen en wie er een zootje van maakte, kwam niet ver.

Dat ging eigenlijk allemaal wel goed toen, zonder die strenge geschreven regels. Nu is zelfs het alcoholgebruik aan de wal aan beperkingen onderhevig en kan er, als je een avondje op stap bent geweest en terug naar boord loopt, vanachter elke kraan of container een bevoegd ambtenaar tevoorschijn schieten om je een blaastest af te nemen. Die indruk krijg ik althans; ervaring heb ik er niet mee. Het zal wel nodig zijn. Of het ook daadwerkelijk helpt, weet ik evenmin. Zijn er sinds de invoering van die strenge regels aantoonbaar minder aanvaringen en strandingen? Dat is best een interessante vraag. Als er iemand krakend omhoog loopt of een aanvaring krijgt doordat hij – broodjenuchter – in het stuurhuis naar de televisie zat te kijken, heb je aan de alcoholregels ook niks.

---------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------©Theo Horsten

Op kleine schepen dronk ik op zee nooit. Dat kon je je simpelweg niet veroorloven. Je was met weinig mensen aan boord - 6 of 7 man - en iedereen moest vierentwintig uur per dag voor de volle honderd procent voor zijn taak staan. Daar kon je geen drank bij gebruiken. Zo zag ik dat. Om het heel even wat meer naar Kombuispraat-niveau te trekken: "Potje na de wacht" was daar een onbekend begrip. Dat kón simpelweg niet. Er waren mensen die daar anders over dachten en dat moesten ze dan helemaal zelf weten. Van mij zouden ze daar geen kritisch woord over horen. Een ieder voer zijn eigen bootje.

Zo hadden we bij die rederij waar ik toen voer een al wat oudere kapitein waarvan bekend was dat hij een stevig borreltje lustte. Hij lustte het niet alleen, hij nam het ook daarwerkelijk in. Hij was verzot op citroenjenever. De man voer al vele jaren bij de rederij en runde een uitstekend schip. Hij had nooit ellende, nooit een bakkie, had nooit een aanvaring gehad, was nooit aan de grond gelopen en had ook nooit om andere reden voor de groene tafel gestaan. Niet in de Beurs van Berlage, maar ook niet voor die grote, glanzende tafel op de eerste verdieping van ons kantoor, wat zeker zo belangrijk was en in feite zelfs belangrijker dan die tafel van de Raad. Maar dit terzijde. Eltjo B. – zo heette hij niet, zijn naam léék daar zelfs niet op, maar vanwege de privacy wil ik hem zo noemen – had zijn schip altijd prima voor elkaar en vooral in de zomer zag het eruit als een jacht. Om jaloers op te worden. Eltjo werkte daar zelf ook hard aan mee. Blanke lak van stuurhuis en deuren alsmede de witte lak van de opbouw deed hij allemaal zelf, daar mocht alleen de stuurman hem bij helpen, maar meer ook niet. Bemanningsproblemen had hij ook nooit; als die er al waren lostte hij die snel en afdoende op.

Een hoogvlieger was Eltjo overigens niet en dan bedoel ik: hij ging niet of nauwelijks mee met de nieuwe ontwikkelingen in de kustvaart die juist in de tijd waar ik het nu over heb in het dagelijks bedrijf begonnen door te werken. Hij voer prima met die 500-tonner en een grotere conventionele kuster zou eveneens probleemloos zijn gegaan, maar je moest hem niet aankomen met nieuwerwets gedoe over dynamische stabiliteit, windmomenten en richtende koppels en dat soort moderne onzin. Zelfs een simpele aanvangsmetacenterhoogte berekende hij niet en ik denk ook niet dat hij ooit in die map met stabiliteitsgegevens had gekeken. Dat had hij allemaal niet nodig. In de zomer laadde hij hout tot de citroenjenever bij het ophieuwen van een hijs uit zijn schuin hangende glaasje stroomde, voor hem een duidelijk teken dat hij precies genoeg had. Als er een meeuw op een stut ging zitten, mocht het schip geen slagzij krijgen, maar bij acht meeuwen aan dezelfde kant wel. Ik chargeer een beetje, maar dat was - bij wijze van spreken - zo ongeveer het criterium. In de oude luchtvaart zou men zeggen: "He was flying by the seat of his pants." Hoe het ook zij, dat ging toch wel goed en hij moest toch echt wel weten waar hij mee bezig was, want bij mijn weten had hij nooit een deklast verspeeld en was hij hooguit een keer met een beetje slagzij binnengekomen, maar dat was dan ook alles. Kortom: het was een prima vent voor de rederij. In die tijd, op die schepen.

Ik loste hem een keer of wat af en dan trof ik telkens een keurig schip aan. Ik hield dat bij in mijn boekje – strikt voor persoonlijk gebruik en nimmer voor andere ogen – en dus kon ik dat nu weer even nakijken. Alles dik voor mekaar, met uitzondering van de zeekaarten, want dat was een puinhoop; die werden nauwelijks bijgewerkt. Zijn Atlas echolood werkte ook niet goed, maar dat kwam ik op veel van die schepen tegen. Gelukkig had ik me in dat type echolood verdiept en een beetje in gespecialiseerd en op elk schip dat ik afloste maakte ik het apparaat keurig schoon - wat gewoonlijk de helft van het euvel was - smeerde het en regelde het opnieuw af. Service van de aflosser. Dan kon ik er die paar weken mee vooruit – want je moest tenslotte woekeren met de weinige apparatuur die je had - en de vaste kapitein en stuurman konden er weer een paar jaar probleemloos mee verder. Maar ook dit geheel terzijde; we moeten naar dat ziekenfondsborreltje.

---------------------------------------------

Of Eltjo ook op zee wel eens een glaasje citroenjenever nam, wist ik niet en dat interesseerde me ook niet. Tot ik een machinist aan boord kreeg die een jaar of zo bij hem had gevaren. Ik zat toen op de inmiddels omgebouwde Markborg en het was winter, of herfst, dat kan ook, en ik voer samen met Eltjo de noord in om ergens hout te gaan halen. Net als ik, was ook Eltjo een fervent voorstander van door de Stockholmer Scheren varen. Hij was ouder dan ik en voer langer in de Oostzee dan ik en was er dientengevolge net zo bekend als in zijn barmeubel of echtelijk bed. We hadden wel eens een wedstrijdje gedaan waarbij we, beiden op weg naar Mäntyluoto, op een mooie zomermorgen vrijwel tegelijk Landsort – de zuidelijke ingang van de Scheren - passeerden. Dat was zo’n gelegenheid waar ik eerder over sprak: op zeker moment ging ik bakboord uit en een gat door dat buiten het normale vaarwater viel en dat ik een keer voor de aardigheid genomen had. Dat kon alleen overdag omdat het niet door sectorenvuren, maar alleen door prikken werd gedekt, maar het scheelde ruim een mijltje.
‘Waar ga jij nou heen?” riep Eltjo over de radio. “Dat is niet eerlijk!”
Ik weet echt niet meer wie er als eerste bij Mäntyluoto Luotsi was, maar ik weet nog wel dat ik de avond na aankomst bij hem aan boord heel genoeglijk een alcoholische versnapering nuttigde. Dat mocht toen nog gewoon en als je dan terugliep naar je eigen schip, hoefde je niet bang te zijn dat er een afschaffer vanachter een bult hout vandaan sprong die je met een blaaspijp bedreigde. Je ging naar je nest en ’s morgens weer fris en vrolijk aan de arbeid. Tot het tijd werd voor het borreltje voor de lunch, zoals dat sinds zeemansheugnis traditie was.

Maar daar voeren wij dus op die winterse of herfstige avond, Eltjo wat meer onder de Zweedse wal dan ik. Hij was door de Kalmarsund gegaan en ik niet. Ik hield die reis liever de ruimte. We spraken elkaar regelmatig op de onderlinge, ook buiten de traditionele leuterpraatjestijd en Eltjo weifelde of hij nu wel of niet door de Scheren zou gaan, maar voer intussen wel richting Landsort. Hij was bang voor het zicht en dan niet zozeer voor mist als wel voor sneeuwbuien. Ik had al besloten om door het Alands Hav te gaan. Ik had dan wel radar en hij niet, maar toch zag ik er deze keer geen voordelen in, vooral niet omdat we er helemaal bij nacht door zouden gaan. Zelfs met radar is het bij slecht zicht link varen in de Scheren en ook voelde ik er weinig voor om al die uren op mijn platvoeten te staan. Bovendien was het fatsoenlijk weer met alleen maar die dreiging van sneeuwbuien, maar die deerden mij, met mijn luxueuze Atlas radar, buiten, in de ruimte niet.

-------------------------------------------------------

Zoals gebruikelijk kwam de meester om acht uur boven om een bakkie te doen en juist op dat moment had ik Eltjo op 2391 aan de lijn. Eltjo praatte wat traag en had, zoals bijna iedereen op de onderlinge, zijn eigen manier van converseren, met soms lange pauzes. Je herkende de mensen aan hun manier van praten. Eltjo vertelde juist dat hij definitief had besloten om door de Scheren te gaan en intussen bijna bij Landsort was. Hij zei iets van: “We moeten maar zien hoe het uitpakt met he zicht… eh… Frans, ach, ik bedoel… Willem, nee… Theo!”
Dat was me al vaker opgevallen, dat Eltjo op de telefonie soms een tikkie in de war was en namen door elkaar haalde.
De meester schonk zich een bakkie in, luisterde naar het gesprek en zei: “Nou, Eltjo is vroeg vanavond.”
Ik vroeg wat hij bedoelde met “vroeg” en hij zei: “Met de citroenjenever.”
Het bleek dat Eltjo elke avond op zijn wacht van 1800 tot 2400 goed was voor een half litertje citroenjenever, maar dat hij daar gewoonlijk pas na achten, na de koffie aan begon en dat het dan pas tegen tien uur echt merkbaar werd. Nu was het nog maar net acht uur, zodoende. Je kon het vooral aan zijn manier van praten horen, zei de meester. Niet dat hij met dubbele tong begon te praten, maar hij vergiste zich steeds vaker.
“Vooral als hij door de Scheren gaat, heeft hij een stevige slok nodig en als het zicht minder wordt neemt hij nog een slokkie extra, dan ziet hij het allemaal wat scherper.”
Ik kon het nauwelijks geloven, maar die machinist was niet iemand die zomaar iets zei, daar kende ik hem te goed voor.

Maar zo voer Eltjo dus sinds jaar en dag, op citroenjenever, zonder ooit brokken te maken. Dan moet er immers wel een speciale beschermengel zijn voor dat soort mensen?
Ik vond het maar griezelig, maar ik kon er verder ook niets aan doen. Het begon te sneeuwen en ik vroeg me af hoe het binnen, in de Scheren, was, maar ik wilde hem ook niet aanroepen omdat hij waarschijnlijk veel te druk bezig zou zijn. Om een uur of halftwaalf meldde hij zich zelf en nu ik het wist, kon ik duidelijk horen dat hij een stevige slok op had.
“Hoe is het daar bij jou… eh… Fokko, ach, ik met mijn gelul, Theo, bedoel ik natuurlijk. Ik zie hier geen hand voor ogen meer. Dik van de sneeuw, dik van de sneeuw, man.”
Ik vertelde dat het buiten net zo was en vroeg waar hij zat, maar dat wist hij niet precies.
“Ik heb afgeslackt, maar ik zie dat verrekte vuurtje niet!”
“Eltjo,” riep ik, “hoeveel water heb je onder de kiel?”
“Oh, plenty,” meldde Eltjo. “Dik twintig meter!”
“Stoppen, man! Nu! En het anker erin!”
Eltjo was dan misschien wel dronken, hij was niet op zijn achterhoofd gevallen, dus dat hoefde ik hem niet te vertellen. Dat had hij zelf ook al besloten en dat zou hij direct doen, zei hij. Ik vroeg of hij me een plezier wilde doen om straks, als hij veilig ten anker lag, nog even terug te komen en dat zou hij doen.
Een halfuurtje later meldde hij zich weer.
“Zo, we liggen achter de kromme spijker. Ik ga naar mijn nest, eh... Marten, nee, Theo en dan zien we bij daglicht wel verder.”
Ik had gezien de tijd die was verstreken sinds hij Landsort was gepasseerd wel zo ongeveer een idee waar hij uithing en dat vroeg ik hem, of hij daar lag.
“Nou, dat weet ik niet precies,” zei Eltjo. ‘We liggen met de kont naar de wal en met de schijnwerper zie ik wel een bord staan, maar ik kan niet lezen wat erop staat!”

Kijk, en daarom denk ik dus dat alcohol de gezichtsscherpte verbetert. Méér zelfs dan een ziekenfondsbrilletje, maakt niet uit of die alcohol single malt is, zeer oude, dubbel gebeide genever, of Hartevelt citroenjenever. Hoe is het anders te verklaren dat je, op een donkere avond als het dik van de sneeuw is, een bord op de wal kunt zien staan? Misschien maar een geluk dat hij niet kon lezen wat erop stond, want je had daar in de Scheren hier en daar borden met teksten als: “Niet Ankeren! Hoogspanningskabel!”

De man achter die gefingeerde naam, Eltjo, is al járen dood. Ik denk nog wel eens aan hem en dan herinner ik me hem als een gewaardeerd collega, een prima potjesschipper, een specimen van een inmiddels vrijwel uitgestorven soort. Ik hoop dat hij ergens op zijn gemak en in gezelschap van nog een aantal van die doorgewinterde kustvaarders van de eeuwige citroenjenever zit te genieten en herinneringen ophaalt aan toen.
Wie weet zien we elkaar nog eens terug, Eltjo... eh, Fokko... eh, Jan!

• STRICTLY COPYRIGHT
  © 2013 Theo Horsten

[Harry G. Hogeboom]

Uit het zeemansleven gegrepen......prachtig verteld uuuh Bertus....Cornelis....ik bedoel Theodorus.

[Jolly Sailor]

Geen drank meer aan boord hoe moet dat dan met de dockers die na het laden of lossen een fles jenever kregen.

Of bestaat deze traditie niet meer.