Dick schreef:Wat ik me afvraag in hoeverre is het autobiografisch ? Waar loopt 'fact' in fictie over ?
Dat valt niet te zeggen en daarom is het beter om je daar niet al te veel in te verdiepen. Het is, zoals Louis ook opmerkt, een kwestie van combineren, feiten aanvullen met fictie. Lege plekken die na diepgaand onderzoek van ware gebeurtenissen zijn overgebleven, zelf invullen. Soms blijkt dan pas achteraf dat je heel erg dicht bij de waarheid bent gekomen en in een enkel geval de waarheid zelfs hebt gevónden.
Het voornaamste blijft echter om de lezer een boeiend verhaal voor te leggen, iets te geven waar hij of zij over kan nadenken en waar iets van blijft hangen. Daar blijk ik, gezien de reacties, gelukking in te zijn geslaagd. Daarenboven wilde ik dan ook nog een verhaal schrijven over wat de mensen van de Nederlandse Koopvaardij in de Tweede Wereldoorlog hebben doorgemaakt en beleefd. De offers die ze brachten. Wat hun is
overkomen. Want zo was het. Dat overkwam mijn ouders. Dat vernietigde het heel normale leven dat ze tussen 1930 en 1940 hadden geleid.
Omdat een verhaal bij mij moet
kloppen, ben ik heel ver gegaan met mijn research voor dit boek. Daardoor duurde het wel veel langer - enige járen langer - voordat ik eindelijk eens echt aan schrijven toe kwam, maar dat bracht me wel op allerlei interessante zaken die ik in het verhaal heb verwerkt. Een van de dingen die ik daarbij heb geleerd, of liever: die ik begon in te zien, was het belang van
geschiedenis. Pas als je de geschiedenis kent, begrijp je de dingen, zie je de verbanden. Pas als je het verleden kent, begrijp je het heden en besef je wat er in de toekomst kan gebeuren.
Het begin ligt inderdaad in het stukje "Vroeger" dat oorspronkelijk werd gepubliceerd in de bladen van de verenigingen oud-leerlingen van zeevaartscholen zoals
De Noordvaarder. Het was bedoeld als een oproep aan anderen, maar er kwamen geen reacties op. Toen dat voor het eerst werd geplaatst, was ik al een paar jaar bezig met aantekeningen maken voor een boek. Het idee om te trachten het oorlogsverleden van mijn vader te achterhalen en in een boek te verwerken, stamt al uit 1986. Zeven jaar later, in augustus 1993, ben ik begonnen. Het boek verscheen in januari 2008, dus we kunnen zeggen dat ik vijftien jaar bezig ben geweest. Echt druk bezig met research en schrijven, weggooien, herschrijven, alles omver gooien en omzetten en herzien, heeft ongeveer vier jaar in beslag genomen.
"Mijn vader was machinist." Zo begint "Vroeger". Dat was ook zo. Voor mijn verhaal was het echter beter om het leven van een stuurman te beschrijven; dat schreef simpelweg gemakkelijker en bood ook meer mogelijkheden. Hoofdstuk 1 is vrijwel volledig autobiografisch. Jaap de Boo en Dirk van der Kuil zullen door sommigen die bekend zijn in de Rotterdamse scheepvaartwereld onmiddellijk worden herkend. Piet de Goede ook. In hoeverre hun rol in dit verhaal op waarheid berust, is niet belangrijk. Voor de familie Siciro geldt hetzelfde. Ik heb het gevoel dat ik erg dicht bij de waarheid ben gekomen; zekerheid daarover zal ik nooit meer kunnen krijgen.
Voor het overige verwijs ik - zoals velen voor mij dat ook hebben gedaan - naar de woorden van Martinus Nijhoff uit zijn verhalend gedicht
Awater:
Lees maar, er staat niet wat er staat.
Twee maanden geleden ben ik geïnterviewd in het kader van de "oral history" van de Tweede Wereldoorlog waarover op dit forum al eerder is geschreven. Aan het eind van dit jaar moet dat project afgerond zijn. Als ik het wel heb, zullen die interviews op dvd en als boek verschijnen. Bovendien draait
Goert Giltay een documentaire over het onderwerp die in april 2010 klaar moet zijn. Wie daar straks iets van ziet, zal waarschijnlijk ook een paar zaken zien die in "De prijs" een aantal malen worden beschreven.
Nee, "De kim" is niet meer te krijgen. Wie het tweedehands tegenkomt, moet het vooral kopen want ik ben er altijd voor in de markt. Zelf hou ik het ook steeds on het oog. Ik had graag gezien dat het tegelijk met "De prijs" opnieuw zou zijn uitgegeven, in een goedkope uitgave van een tientje. Dat had gemakkelijk uit gekund. Wie weet komt het nog eens.
En het volgende boek: ik lees en lees en lees en zit in gedachten mijn oorspronkelijke verhaal al helemaal om te gooien. Wie weet wordt het niet eens zo erg veel anders. De zeevaart speelt er wel een grote rol in, wees daar van verzekerd. Het is het enige waar ik een beetje verstand van heb.