Ik had het genoegen om hun laatste boek te vertalen dat dit jaar verscheen,
Shoot to thrill in Amerika,
Play to kill in Engeland en in het Nederlands bij Unieboek als
Moordspel. Gaat ook over het softwarebedrijf Monkeywrench en moorden die in beeld op het internet worden getoond. De meeste zijn nep, maar een aantal blijkt echt te zijn. Prima boek. Het wordt hun beste boek tot nu toe genoemd en het was een genoegen om het te vertalen. Moeder en dochter kunnen er wat van! Het is ook in de vertaling een verkoop- en uitleensucces, dus dat doet ook voor mij de kassa heel bescheiden rinkelen. Toevallig kreeg ik deze week nog bericht dat we als vertalers voortaan ook een uitleenvergoeding van de blindenbibliotheek krijgen.
Moordspel van P.J. Tracy was 10 keer uitgeleend op daisy-Rom en dat betekende voor mij, na aftrek van 14 cent administratiekosten en 3 cent btw een nettobedrag van € 1,63 die op mijn rekening zouden worden overgeschreven. Wie het kleine niet eert, is het aanzienlijk grotere bedrag dat er straks weer aankomt, niet weerd.
Schrijversduo's komen vaker voor en zijn vaak ook heel succesvol. Dank maar even aan
Nicci French van elf geweldige literaire thrillers. Achter die naam gaat het echtpaar Nicci Gerrard en Sean French schuil. En natuurlijk het Zweedse duo Sjöwall & Wahlöö, ook een echtpaar, Maj Sjöwall en Per Wahlöö, twee journalisten die beiden ook vertaler waren van thrillers. Zij waren van mening dat serieschrijvers vaak in een sleur terechtkwamen wat ten koste ging van de kwaliteit van hun werk en toen ze besloten om samen politieromans te gaan schrijven, besloten ze ook meteen dat ze er tien zouden schrijven en niet meer. Dat hebben ze tussen 1965 en 1975 ook gedaan; elk jaar een boek. Daarna konden ze ook niet verder, want helaas overleed Per Wahlöö in 1975. Zijn vrouw is daarna weer aan het vertalen gegaan en doet dat nog.
En zo zijn er meer succesvolle schrijversduo's. Google er maar eens op.
Het lijkt me zeer wel mogelijk om samen een boek te schrijven. Dat is een kwestie van elkaar begrijpen, elkaar aanvoelen en - wat mij het belangrijkste lijkt - een nog betere planning dan je normaal al bij het schrijven van een boek moet hebben en waar ik in het topic "Sterke openingen" over schreef. Schrijven is nooit: gewoon maar gaan zitten en tik maar een eind weg. Dat
lijkt misschien wel zo, maar daar is dan een planning aan vooraf gegaan. De verhaallijn, de tijdlijn, de personages, de locaties, het begin, de climax en het einde van het boek. Als je het daar in grote lijnen over eens bent, maakt niet uit of dat nu met jezelf is of samen met iemand anders, dan kun je beginnen. Daarna is het een kwestie van samenvoegen en redigeren. Zet je er na afloop een goede redacteur van een uitgeverij op, dan zal niemand ooit nog kunnen merken dat een boek door twee mensen is geschreven.
Hoe je dat samen doet, is eveneens een kwestie van goede afspraken maken. Ik denk wel dat je beter wat verder van elkaar kunt zitten dan samen in hetzelfde huis of in dezelfde kamer. Voorwaarde is dat je in dezelfde stijl schrijft en het tevoren uiteraard ook eens bent geworden over de stijl van het boek in de zin van: hoe "hard" moet het worden - of hoe soft - hoe expliciet moeten moord- en seksscènes worden beschreven, dat soort zaken. Ik zou bij samen schrijven de voorkeur geven aan telkens ieder een hoofdstuk en die heen en weer sturen, elkaars werk bekijken, daar commentaar op leveren of veranderingen voorstellen en van elkaar leren.
Persoonlijk heb ik alleen maar ervaring met samen vertalen. Dat moest dan omdat het boek anders te laat zou verschijnen en iemand het onmogelijk alleen binnen de tijd zou kunnen doen. Ik heb samen met mijn zuster een paar dikke boeken vertaald. Dat kwam omdat we toch al beiden voor dezelfde uitgeverij werkten. Daarbij deelden we het boek simpelweg doormidden en besloten wie welk deel zou doen. Voor ons was het verder een kwestie van afspreken hoe we bepaalde telkens terugkerende begrippen zouden vertalen en zo nu en dan wat overleggen. Onze stijl van vertalen komt vrijwel overeen en na afloop kon niemand terugvinden waar de een was opgehouden en de ander begonnen.
Ik heb twee van die enorme pillen van Stephen King samen met anderen vertaald. Dat moest omdat ze gelijk met of direct na het verschijnen in Amerika ook in het Nederlands uit moesten komen. Dat waren
HET en
DE BEPROEVING. Die waren beide al eerder in ingekorte vorm verschenen en werden nu in de volledige versie uitgebracht. We deden
Het met drie man en
De beproeving met vier man, waarbij ik in beide gevallen de eindredactie had. Ik kende die andere vertalers niet, had ze nooit gezien of gesproken. Iedereen stuurde zijn spullen naar mij - gewoon nog over de post - en ik voegde het dan tot een geheel samen. Dat is min of meer hetzelfde als samen schrijven.
Dat is ook zoiets: wie merkt er ooit dat een vertaling is ingekort? Het is de laatste jaren wat minder, maar voordien was 10 procent inkorten heel normaal, maar 25 procent eruit halen, kwam ook voor. Om de omvang te beperken en daarmee de prijs van het boek omlaag te brengen. Dat mocht ik dan als vertaler helemaal zelf bepalen. Dat viel soms lang niet mee, want je maakt toch iets kapot, vind ik. Je moest dat dus zeer zorgvuldig doen, zonder de loop van het verhaal te verstoren.
Terzijde:
THE STAND van Stephen King - in het Nederlands
De beproeving - is ook een van de boeken uit mijn top-5; boeken die ik telkens opnieuw pak om een deel, maar - eenmaal begonnen - vaak ook weer helemaal te lezen.
The Stand was het enige boek ooit waarbij ik na de laatste bladzijde onmiddellijk weer op pagina 1 begon en het nog een keer las. Het merkwaardige is dat ik voor de rest helemaal uitgekeken ben op Stephen King.
The Stand was een van zijn allereerste boeken en toen hij daarmee bij de uitgever kwam, vonden ze het veel te dik en dus ging het mes erin. Daarna werd het in Nederlandse vertaling ook nog eens een heel stuk ingekort. De vertaling die we toen met vier man deden, was de eerste werkelijk onverkorte uitgave. Een intrigerend boek dat je bijblijft en waar je van droomt. Een boek dat je doet denken: wat zou ik nou doen als ...?