In memoriam Elmore Leonard

Alles over boeken, schrijven, uitgevers etc.
Plaats reactie
Theo Horsten (R.I.P.)

In memoriam Elmore Leonard

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

--------------------------------------------------------------------IN MEMORIAM

-------------------------------------------------Afbeelding

--------------------------------------------------------Elmore Leonard 1925-2013

Mijn favoriete misdaadschrijver, Elmore "Dutch" Leonard, is gisteren, 20 augustus op 87-jarige leeftijd overleden. Drie weken geleden werd hij getroffen door een beroerte. Aanvankelijk leek hij weer op te knappen, maar er deden zich complicaties voor waaraan hij uiteindelijk overleed. Met hem is de grootste Amerikaanse misdaadschrijver heengegaan.

Elmore John Leonard werd in 1925 in New Orleans geboren. Zijn vader werkte als "site locator" bij General Motors en werd in 1934 op de hoofdvestiging van GM in Detroit geplaatst zodat het gezin daarheen verhuisde. Leonard is er zijn verdere leven blijven wonen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende hij bij de Amerikaanse marine, bij de Seabees in de South Pacific. Na zijn demobilisatie ging hij naar de Universiteit van Detroit en begon tegelijkertijd ook met het schrijven van western verhalen in "pulp magazines" goedkope blaadjes zoals ook wij die kenden als Lord Lister, Sherlock Holmes, Nick Carter en zo meer. Daar kreeg hij 2 cent per woord voor, 100 dollar per verhaal van 5000 woorden. Zelf beschouwde hij dat als een manier om te leren schrijven en tegelijkertijd een paar centen te verdienen. Intussen vocht hij in die jaren ook nog mee tijdens de Koreaanse Oorlog.

In 1953 verscheen zijn eerste western roman: The Bounty Hunters. Vanaf 1969 schreef hij misdaadverhalen en dat met groot succes. Naast de vele, vele western-verhalen, schreef hij 45 boeken; de laatste tien, twaalf jaar precies één boek per jaar. Toen hij door een beroerte werd getroffen, was hij bezig met zijn zesenveertigste boek.

In 2004 verschenen zijn verzamelde western verhalen bij Harper in één band van 546 pagina's. Die heb ik, nu hij overleden is, besteld.

----------------------------------------------------------------------Afbeelding

Veel van zijn werk werd verfilmd, ook de korte verhalen. Klassieke verfilmingen van zijn westerns zijn Hombre uit 1961 dat in 1967 werd verfilmd met Paul Newman in de hoofdrol en 3:10 to Yuma dat zelfs twee keer werd verfilmd, in 1957 met Glenn Ford en Van Heflin en in 2007 met Russell Crowe en Christian Bale. Ook zijn misdaadromans The Big Bounce en 52 Pick-Up, zijn twee keer verfilmd.

Elmore Leonard was de grootmeester van de dialoog; je moet hem hebben gelezen - uiteraard in het oorspronkelijke Amerikaans-Engels - om dat te begrijpen. Omdat ik zelf volgens kenners ook aardig uit de voeten kan met het schrijven van dialoog, was vooral dat een aspect van zijn werk dat me buitengewoon interesseerde en toen ik in 1990 voor het eerst een vertaling van hem deed, viel die niet of nauwelijks te evenaren dialoog me ook onmiddellijk op. Op mijn bescheiden manier leerde ik veel van hem. Maar wennen was het wel. Om zijn bijzondere manier van schrijven zo onbeschadigd mogelijk over te zetten naar het Nederlands, is geen misselijke klus. Er werden waarderende woorden over mijn Leonard-vertalingen gesproken en dus was ik zo groos als een aap.

Tot ik een vertaling van iemand anders las van een van Leonard's beste boeken: Maximum Bob. Dat zat in een bundel van drie Leonard boeken waarvan ik er eentje had vertaald, reden waarom ik een exemplaar kreeg toegestuurd. Maar toen ik die vertaling van Maximum Bob las, vertaald als Doodstraf door Hans Heesen, kreeg ik het schaamrood op de kaken. Dat was zó prachtig vertaald, daar werd ik een beetje jaloers op, terwijl jaloersheid een mij normaal gesproken totaal vreemde gemoedstoestand is. Het was dan ook meer bewondering en het gevoel van: Ik wou dat ik dat zo kon. Voor mij reden om de uitgeverij te vragen waarom ze Hans Heesen in hemelsnaam hadden laten gaan en mij genomen. Hij bleek absoluut geen tijd meer te hebben voor vertalingen. Hans Heesen bleek scenarioschrijver, dus die deed niet anders dan dialoog schrijven. Zo moet men zijn meerdere durven erkennen, dat vind ik althans, en daarnaast moet je alleen maar trachten van zulke mensen te leren.

Afbeelding. Afbeelding. Afbeelding. Afbeelding. Afbeelding. Afbeelding. Afbeelding

Dit zijn mijn vertalingen van Elmore Leonard, boeken die ik stuk voor stuk kan aanbevelen. Oorspronkelijke titels:
  • Killers - Killshot, in 2009 verfilmd met Mickey Rourke in de hoofdrol
  • Losgeld - Riding the Rap, vormde de basis voor de zeer succesvolle tv-serie Justified
  • Bankroof - Out of Sight, in 1998 verfilmd met George Clooney en Jennifer Lopez in de hoofdrollen.
  • Cuba Libre - titel ongewijzigd. Een prachtig boek dat speelt tijdens de Spaans-Amerikaanse Oorlog van 1898. Leonard keert hier deels terug naar zijn Western roots.
  • Cool - Be Cool, een vervolg op Get Shorty, maar wel een zelfstandig verhaal. In 2005 verfilmd met John Travolta in de hoofdrol.
  • Onder heidenen - Pagan Babies
  • Tishomingo Blues - titel ongewijzigd
Leonard jongleerde met de taal, gebruikte in een en dezelfde zin zowel tegenwoordige als onvoltooid verleden tijd, dat merkte ik al direct op de eerste pagina's van mijn eerste vertaling, Killshot. Hij laat woorden weg, breekt zinnen zomaar af, alles om toch vooral vaart in het verhaal te krijgen en te houden. Het is heel moeilijk om dat goed te doen en het moet vooral niet worden verward met gewoon maar nonchalant voor de vuist weg schrijven, integendeel. Zijn 10 Rules of Good Writing, zou iedereen die graag wil schrijven boven zijn werktafel moeten hangen en op zijn nachtkastje moeten leggen, hoewel je natuurlijk beter het prachtige boekje kunt kopen.

Bij het vertalen verbaas ik me telkens weer over de fouten die schrijvers maar al te vaak maken, soms regelrechte blunders die voor mij onbegrijpelijk zijn omdat ze getuigen van slordigheid en slechte research. En dat zijn dan vaak niet de eerste de beste schrijvers, maar mensen van naam. Elmore Leonard heb ik nooit ook op maar één enkele fout kunnen betrappen; niet in de tijdlijn, niet in wapens, niet in locaties, nergens. Het klopt allemaal.
In september 2010 schreef ik hier op Kombuispraat over Elmore Leonards nieuwe boek Djibouti dat toen op het punt van verschijnen stond. Dat gaat over de piraterij in Somalië en dus was ik erg benieuwd hoe hij dat aanpakte. Je kunt dat HIER terugvinden, maar ik ben daar nooit op teruggekomen. Het heeft ook nog een jaar geduurd voordat ik aan het lezen van Djibouti toe kwam. Prachtig boek. Sterk verhaal, verteld op de manier en de onnavolgbare stijl van Elmore Leonard. Piraterij, scheepvaart... Ik heb hem ook hier op geen enkele fout kunnen betrappen. Lees het. Controleer het. Hij deed zijn huiswerk als geen ander - en liet dat doen, want hij had een researcher in dienst die voor hem naar exotische oorden reisde om de plaatselijke sfeer te proeven, te beschrijven, te filmen en te fotograferen.

Het was een vakman, Elmore Leonard. Met hem is een groot en uniek schrijver heengegaan.

Gebruikersavatar
rspeur
Berichten: 3111
Lid geworden op: 11 dec 2009 17:41
Locatie: Almere
Contacteer:

Re: In memoriam Elmore Leonard

Bericht door rspeur »

Ik heb ooit in de jaren '60 (volgens mij zelfs uit de SMN boekenkist) 3.10 to Yuma (2 x verfilmd) van hem gelezen en mogelijk zelfs meer maar hij heeft nu eenmaal niet "een boek" geschreven. Waar jij het hebt over zijn stijl: iemand vertelde mij eens dat hij zo leesbaar was door zijn spreektaalgebruik inclusief de plotselinge breuken in zinnen.
René
Ik leit m'n tong hier altoid foin ofskrape
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: In memoriam Elmore Leonard

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

iemand vertelde mij eens dat hij zo leesbaar was door zijn spreektaalgebruik inclusief de plotselinge breuken in zinnen.
Zelf zei hij daarvan: "Als het klinkt alsof het geschreven is, herschrijf ik het." :-D
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: In memoriam Elmore Leonard

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

      • In 2004 verschenen zijn verzamelde western verhalen bij Harper in één band van 546 pagina's. Die heb ik, nu hij overleden is, besteld.
--------------Afbeelding...Afbeelding...Afbeelding
      • Vandaag ontving ik dat boek. Gebonden in harde kaft, gedrukt op mooi papier. Nieuw bij AbeBooks voor $8.50
        Werkelijk een pracht voor de boekengek die alleen al genoeg heeft aan het bekijken van zo'n boek. :roll:
      • Zo ziet de binnenkant van die harde kaft eruit, zowel voor als achter...
    • Afbeelding :-D :-D
Gebruikersavatar
Allen
Berichten: 4848
Lid geworden op: 26 feb 2010 12:24

Re: In memoriam Elmore Leonard

Bericht door Allen »

Voor de liefhebber:

Vanavond vrijdag 06/09-2013 om 23.20 uur - TV België Eén

3:10 TO YUMA
3.10 to Yuma001.JPG
Grtn @Allen
Gebruikersavatar
rspeur
Berichten: 3111
Lid geworden op: 11 dec 2009 17:41
Locatie: Almere
Contacteer:

Re: In memoriam Elmore Leonard

Bericht door rspeur »

Vorige week liep ik in Edmonton, in een wijk die nou niet als fijntjes overkwam. Chinatown op zijn retour, pawnshops, en een advocatenkantoortje recht tegenover het nieuwe gerechtsgebouw. Voor wie de film heeft gezien: ik kreeg bij het zien van het advocatenkantoortje beelden mee van het bail bondskantoortje uit Jackie Brown, de film die is gebaseerd op het boek Rum Punch van Elmore Leonard. Het gebouwtje lijkt overigens niet echt op het kantoortje, maar ik kreeg de gedachte eraan spontaan binnen.
Ik wilde het even met de Leonardfans delen...
René
Ik leit m'n tong hier altoid foin ofskrape
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: In memoriam Elmore Leonard

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

Elmore Leonard was een meester in het beschrijven van dat soort locaties. Dat kwam mede doordat hij gebruik maakte van een researcher die hij op pad stuurde met een opdracht als: "Zoek me een bail bond office in een louche buurt." Die kwam dan terug met foto's en video's.

Het eerste boek dat ik van Leonard vertaalde, was KILLSHOT, een prachtig verhaal met typische Leonard-figuren waardoor ik gelijk aan Leonard verslingerd raakte. Ook verfilmd, met een prachtige rol van Mickey Rourke.
Maar in dat boek speelde een huis een grote rol. Een groot huis op een flink stuk grond, aan een bosrand, met een grote schuur erbij. Als je dan wekenlang met zo'n boek bezig bent, dan krijg je op den duur een bepaalde voorstelling van dat huis. Letterlijk een "vóórstelling"; je ziet het haarscherp voor je. Enige jaren later zag ik op de BBC een prachtige documentaire over Elmore Leonard. Daarin kwam ook die researcher aan het woord en op zeker moment toonde hij het huis dat hij voor Leonard voor dat boek had opgezocht. Het zag er werkelijk exact zo uit als ik dat voor me had gezien! :-D

Het boek is de moeite waard. Een aanrader, zoewl in het Engels als in het Nederlands. :roll: Ik denk dat ik de film op dvd ga bestellen want die heb ik nog nooit gezien. HIER de trailer.
Gebruikersavatar
Cor Leliard
Berichten: 3418
Lid geworden op: 20 sep 2004 17:57
Locatie: Breda

Re: In memoriam Elmore Leonard

Bericht door Cor Leliard »

Heb twee boeken van hem Bankroof en Get Shorty.
Vind het een hele goede schrijver, fantastisch hoe hij de omgeving beschrijft
gr Cor
Il parle Il a parle
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: In memoriam Elmore Leonard

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

Bankroof, oorspronkelijke titel Out of Sight, vertaalde ik in 1997 met veel plezier. Het is ook een prima film geworden met George Clooney in de hoofdrol.
Leonard schreef oorspronkelijk Westerns en ook daarvan zijn er veel verfilmd. Sommige zijn klassiekers geworden, zoals Hombre met Paul Newman en 3:10 to Yuma met Russell Crowe. Dat was in 2007 al de tweede verfilming van 3:10 to Yuma. De eerste keer was in 1957, toen met Glenn Ford en Van Heflin.


Plaats reactie