Toen geluk nog heel gewoon was

[Cor Leliard]

Pracht verhaal Theo,

Toen je vertelde dat die mevrouw de kogel in de kachel gooide moest ik ineens denken aan mezelf.
Ook wij wisten altijd munitie te vinden, kogel eraf, kruit bijeen onder een bank in het park,
kruit spoortje een vlammetje en een pracht ontploffing. Maar een keer had ik ergens een lichtkogel gevonden en die in mijn zak gestoken.
Ik ging met Loes Stolwerk mee, en zou bij hun snert eten. Maar moeder Stolwerk ging door het lint als ze munitie zag.
Dus ik die pan met snert een beetje opzij en die lichtkogel erin gegooid.
Man, een klap, snert zat aan het onderdeks, en daar kwam moeder Stolwerk aangestoven, heb toen een snelheids record gebroken
om thuis te komen. Weken later durfde ik weer bij hun thuis te komen.
Nu, doet de familie Stolwerk zelf veel met munitie, zal echter wel niet zijn naar aanleiding van die lichtkogel.
gr uit een zonnig Breda Cor

[Mart Hoogedoorn]

Gij waart een gevoarlik menneke ,Corke

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Ik zei het al Cor: we hebben het volledig aan die speciale beschermengelen voor kleine jongens te danken dat we al onze vingers en beide ogen nog hebben.
We waren zeer behendig met geweerpatronen en een bankschroef of alleen maar twee tangen. En dan al dat kruit - dat waren van die vierkante plaatjes - in een bus of een jampot en het slaghoedje laten knallen en zo. Met die 20mm patronen waren we voorzichtig. Daar moeten we voor gewaarschuwd zijn of het was hetzelfde instinct dat mijn honden hebben als ze een slang tegenkomen: die behandelen ze zéér omzichtig. Ongeveer zoals wij dat met die Duitse steelhandgranaten deden, Ik kan me niet herinneren dat iemand ooit het lef heeft gehad om de dop los te draaien, aan het koordje te trekken en het ding weg te slingeren.

Maar ik ga weer verder langs de Rotterdamse Rijweg. Ik was bij André Zwaan op 185, dus ik was bijna thuis op nummer 206, maar ik ga eerst nog even terug en zet ze alle scheepvaartmensen langs de Rijweg op een rijtje, dat wil zeggen, na Neelemans van de leesbibliotheek die aanvankelijk stuurman bij Van Nievelt was...

• • • 108 - H.P. van Wingerden, scheepsexpert
    • 116 - J. Mulder, inspecteur Nederlandse Stoomvaart Maatschappij
    • 143 - A. Schouwenaar, scheepstekenaar
    • 177 - A. van Kessel, scheepsbevrachter
    • 183 - C.K. Broerke, hoofdmachinist
    • 199 - Th. J. van Straaten, machinist Grote Vaart

Die namen zeggen me niets, met uitzondering van C.K. Boerke, hoofdmachinist, op 183. Die woonde naast mijn vriend André Zwaan en zodoende zagen we die nogal eens om huis en tuin. Die was tijdens de oorlog thuis en dat was een wat sombere, norse man. Die moet een aangeboren wantrouwen hebben gekoesterd tegen jonge bandieten, want zo behandelde hij ons. Zo van: "Waag het niet! Heb het hart niet of ik zal je me daar toch eens even..." Niet dat hij dat zei of zo, nee, dat wist hij alleen door zijn houding en de manier waarop hij ons aankeek duidelijk te maken. Hij was tijdens de oorlog dus thuis, anders had ik me hem niet zo goed herinnerd.
Mijn vader kende hem, zo bleek toen die na de oorlog thuiskwam, dus misschien was Boerke een hoofdmachinist van de Lloyd. Maar mijn vader mompelde dan iets van "Boerke..." en verder mocht ik het niet horen. Hij was veel ouder dan mijn vader, want toen ik voor dit stukkie probeerde na te gaan of hij inderdaad bij de Lloyd had gevaren, zag ik in Het Nieuws van de Dag van 17 november 1904 dat hij zijn diploma van de 2-jarige opleiding aan de "Kweekschool voor Machinisten" had gekregen. Toen was mijn vader net 1 jaar geworden. Hij moet dus ongeveer van 1885 zijn geweest, dus mogelijk was hij net voor de oorlog met vervroegd pensioen gegaan en had mijn vader ver voor de oorlog als achtste machinist bij hem gevaren.

--------------------------------------

En dan was er natuurlijk het huis op nummer 206, waar ik tijdens de oorlog woonde met mijn moeder en mijn zuster. Wij boven, op de eerste verdieping, mijn tante, mijn moeders zuster, Tjitske Kreumer, van het latere "Potje van mijn Tante", beneden. Ik wist dat dat huis van een zeker Kamps was en dat hij iets met de scheepvaart had, maar ik dacht uit de kustvaart. Het moet een van die Groninger grote-vaartmensen zijn geweest die in de twintiger of begin dertiger jaren een kuster kochten. Ze hadden een zoon, Geert Kamps en nu woont de kleinzoon er. Ik zei het al: de mensen langs de Rijweg waren honkvast.
In dat huis en in die hele buurt heb ik vijf mooie jaren beleefd, dat staat vast. Niet voor niets kom ik er nog telkens even terug om de sfeer te proeven van de tijd waarin geluk heel gewoon was.
Ik kom later nog even terug op dat huis en dan ga ik Overschie wat dit topic betreft verlaten. Maar dat kan ik niet doen voordat ik het over mijn moeder heb gehad. Zij was degene die ervoor heeft gezorgd dat ik zelfs aan die donkere laatste twee oorlogsjaren alleen maar goede herinneringen heb.

Ter informatie: deel acht van het "Lange Verhaal" volgt vanavond.

[Harry G. Hogeboom]

ver voor de oorlog als achtste machinist bij hem gevaren

Nou heb je dat allemaal zo netjes uitgeplozen TH en dan komt er in ene zo'n ongenuanceerde kreet tussen door....een zelfbedachte rang voor het eerbare machinsten vak nota bene......en jij moet dat toch wel weten....
Zelfs de uitdrukking " zevende machinist" heb ik in de praktijk nooit eerder gehoord, maar is hier op Kombuispraat een eigen leven gaan leiden, ik denk dat die JossieUno dat op z'n geweten heeft........ maaaar achtste machinist....nou moet ik toch voor jouw vader zaliger in de bres springen........da's te gek TH...dat kan je jaaa nait maaak'n

[Theo Horsten (R.I.P.)]

Nou ja, bij wijze van spreken, Harry. Dat mag toch wel?
Okay, 5de machinist dan. Hij ging op 1 maart 1924 naar zee met de Djambi, als vijfde machinist. Hij was toen twintig jaar. Drie jaar later, op 7 maart 1927, werd hij vierde op de Menado en in februari 1930 werd hij derde op Ternate. Dat schoot lekker op in die jaren.
Kun je begrijpen wat een klap het was toen hij in oktober 1932 door de crisis weer 4de werd, maar ondanks de teleurstelling alleen maar blij dat hij de zak niet had gekregen.
Pas zeven jaar later werd hij weer derde.
En hard werken... Zeg maar gerust beulen.
Voor een paar centen.
In 1937 verdiende hij als 4de machinist op de Dempo 140 gulden per maand.
Nee, toen was geluk niet zo gewoon.

Maar ik schat dat hij die Boerke ergens in de twintiger jaren heeft leren kennen. Dat was vast geen genoegen, gezien de manier waarop hij reageerde, maar hoe het precies was, dat weet ik niet. Hij heeft er nooit over gesproken.

Kom, aflevering 8 van mijn eindeloze verhaal moet af, want de klanten worden ongeduldig en voor je het weet, gaan ze op een ander.
Ik lig nog steeds te stinken in Peterhead Bay...

[Jos Komen (R.I.P)]

De Zevende Machinist is op Kombuispraat inderdaad een eigen leven gaan leiden.
Maar ik heb het weer van kapitein Mulder die altijd mooie sterke en uiteraard waargebeurde verhalen vertelde tijdens zijn lessen.
Als er weer eens problemen waren in de vetput kreeg hij vaak te horen dat het een foutje van de 7e machinist was.
Onderstaand verhaaltje is al eerder geplaatst over kapitein Mulder.

Op het zeevaartinstuut IJmuiden aan de Stationsweg volgde ik een stoomcursus, vanwege geldgebrek om zo gauw mogelijk mijn derde rang te halen en iedereen het geleende geld terug te betalen en een maandbrief naar Ome Piet, de kastelein van café "Het Hartje" in Haarlem.
De directeur van dat zeevaartintituut heette Pans. Het was een mooi pand gelegen aan het Noordzeekanaal.
s'middags kregen we praktijkles van kapitein Mulder.
Ex gezagvoerder bij de KNSM en ex-examinator.
Prachtfiguur. Op woensdag ging hij altijd lunchen met een ouwe maat, Indisch eten dus met de nodige alcoholische versnaperingen erbij.
Daarna kwam hij les geven, dus het hok zat helemaal vol.
Zo Pik, jij moet volgende week examen doen, dus we pakken de kaart van het kanaal er effe bij.
Stroom, wrakboeien en destijds hadden we nog geen traffic regulation, dus iedereen scharrelde maar een end weg met zijn eigen koersie.
Kapitein Mulder begon altijd met een sterk verhaal uit de oorlog.
Hij o.a. op de "Delft" gevaren.
Hij stak dan een grote Havanna op.
Konvooivaren en iedereen hing aan zijn lippen.
Dachten we dat de les eindelijk kon beginnen, begon Klaas Vuil uit te leggen hoe hij met de "Titan" in het kanaal zes knopen per uur achteruit voer en toch niet op het strand kwam te liggen met baggerbak en al.
Klaas zat daar voor zijn aanvulling sleepvaart.
Als Klaas Vuil iets zei, hij was een man van weinig woorden, stak hij eerst nadrukkelijk de brand in zijn pijp, liet de pijp even lekker doorroken en stak dan van wal.
Over de joppies en het Joppegeld.
En Tinus Verschoor, die was een generatie jonger, viel hem af en toe bij: Ja toen was ik lichtpik op de "Titan".
Opeens voer de "Kennemerland" voorbij, dus iedereen voor het raam kijken, want daar zat een ex-leerling van Pans aan boord en die had beloofd, dat hij daar alle bomen tegelijkertijd zou gaan toppen.
Een soort saluut.
En verdomd, het lukte.
Dat moet een hoop organisatie hebben gevergd, net de sluis uit en dan alle boompies tegelijkertijd omhoog.
"God Bless you, Pik" waren de standaardwoorden van kaptein Mulder voor degene die examen moest gaan doen.
En als er iemand geslaagd was werd de man van de SRV 's ochtends geplunderd van zijn voorraad bier en werd er een feessie gebouwen.
Ook dit ter "Leeringh ende Vermaeck", want je hoorde meteen wat die ouwe lullen in Den Haag voor strikvragen hadden gesteld.
All the best
Jos

[Harry G. Hogeboom]

In 1937 verdiende hij als 4de machinist op de Dempo 140 gulden per maand.
Nee, toen was geluk niet zo gewoon.

Sweeeet memooorieeees.......heel mooi allemaal. Een andere tijd en een ander leven.....lijkt het wel.

TH opmerking over z'n vader als 4e op de Dempo in 1937 ....deed bij mij een lampie aangaan.....dat 1937 bedoel ik dan........
Ik heb hier naast me de Arbeidsovereenkomst liggen die mijn beste Vader tekende " voor een onbepaalden tijd" met " Den Staat der Nederlanden" ( Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie) op 20 October 1937.
Zo'n joppie.....DAT was in die dagen een goeie zaak, zoveel wet ik nog wel van de crisisjaren voor WW2.

Artikel III. Het loon zal bedragen fl 0.40 per uur en fl 3.20 per dagtaak. Da's dus pakweg 4 X 6 X 8 X o.40 = fl 76.80 per maand.....reken d'r een paar overuurtjes bij voor het mooie en maak er fl 80.00 per maand van.
Ook hij had dromen van verre reizen naar verre landen met vreemde mensen EN koud bier.........hij kon slechts mij de kans geven om het waar te maken met zijn zuur gespaarde dubbeltjes, waar ik hem NU nog ZEER dankbaar voor ben.

Dan lijken die fl 140.00 per maand "in die tijd" plotseling wat minder "minimaal"

[Geep]

Enige tijd geleden heb ik enkele gebeurtenissen beschreven uit mijn jeugd.
De Duitse razzia’s in het voorjaar van 1943, ook de vlucht en ontsnapping uit de klauwen van jodenjagers.
Ik was een onderdeeltje in deze actie. Het dragen van een jochie, van hooguit 5 à 6 weken
Een jong gezin van de joodse familie, is verspreidt, op twee adressen kunnen onderduiken.
Sal, was bij mijn ouders, Greta met haar zoontje Mordchel, bij goede betrouwbare bekenden van mijn ouders.
Sal. is uiteindelijk met zijn gezin, via zijn ouders weggekomen, wij hebben ze nooit meer terug gezien.

Tot ik op een gegeven moment (van verveling) zomaar een naam voorbij zag flitsen. Het ging zo snel dat ik niet goed wist, waar en hoe ik er op kwam.
Ik spaar u mijn, niet te herhalen teksten,
Heeft lang geduurd. Heb de naam met veel moeite terug gevonden.
Het resultaat ik heb acht personen om kunnen zetten, in een familie, weer hun namen terug kunnen geven.
Het zoontje Mordchel is op 12 Mei 1943 overleden, vandaag 70 jaar geleden, in Westerbork gecremeerd, en bijgezet op de Joodse begraafplaats te Diemen.
Bij Amsterdam.

Ik was er vandaag. Een klein plekje, met alleen wat gras………..,
Een klein kindje een jongen, heeft ook rechten, geen frutsels of fratsels, gewoon een klein wit steentje, een echt stoer keitje van de krijtrotsen, daar waar de bevrijders Europa binnen kwamen.
Namens, zijn Mamma en Pappa, beide Oma’s en Opa’s en tante Judith heb ik de traditionelen grindsteentjes toegevoegd.

Tot zonsondergang heeft de hele dag de sjiwe kaars gebrand.
Eindelijk, na 70 jaar, geen vergeten grafje meer. Een grafje waar bezoek komt volgens de Jiddische rite, al is het maar een sjabbes goi.
Er is een Kaddihs uitgesproken.
Omijn we Omijn.

Geep.

[Patru (R.I.P)]

Geep, een mooie manier om zo de herinnering aan de families Lewin en á Catan te bewaren.
Paul G.

[Bertus.]

Artikel III. Het loon zal bedragen fl 0.40 per uur en fl 3.20 per dagtaak. Da's dus pakweg 4 X 6 X 8 X o.40 = fl 76.80 per maand "

Hallo Harry,

Dat verdiende ik p/m begin 1955 als lichtmatroos bij de SMN,en ik was .
Maar Harry, na mijn varen was het bij de PTT ook geen vetpot.
Toen noemde men mij AMBTENAAR. "Vast werk, vastte armoede", maar
"Toen was geluk ook heel gewoon"

M.v.g. Bertus.