Taal en zo...

Hier kan iedereen alles plaatsen over zaken die actueel en interessant zijn, maar niets met scheepvaart te maken hebben.
Gebruikersavatar
Allen
Berichten: 4848
Lid geworden op: 26 feb 2010 12:24

Re: Taal en zo...

Bericht door Allen »

Niet laks, wel slordig

In tegenstelling tot wat de afgekorte naam suggereert, blaakt het LAKS (Landelijk Aktiekomitee Scholieren) van ijver. Met name in examentijd. Maar let dit comité (hier gespeld zoals het moet) wel voldoende op het waarheidsgehalte van binnenkomende klachten?

Neem nu eens de door het LAKS gepubliceerde leerlingencommentaren op de eerste examendag van dit jaar. Het betreft het vak Nederlands, tekstverklaring voor het vwo. De opdrachten die gemaakt moesten worden, hoorden bij onder meer een artikel over de al of niet bevoorrechte rol van de vrouw in onze samenleving, door Simone van Saarloos. Nu, die mevrouw, een hoogleraar, heeft het geweten dat een artikel van haar hand gebruikt werd als tekst voor de vragen bij een examen. Dat wil zeggen: vooraf wist ze van niets, geheimhouding noodzaakte de examencommissie om haar daarvan pas later op de hoogte te stellen. Gemailde uitingen als 'takkewijf' aan haar adres waren vanaf examendag één niet van de lucht. Een bozige leerling wist zelfs biografische gegevens van Van Saarloos op Wikipedia met zijn inzichten over haar uit te breiden, hier niet voor herhaling vatbaar.

De examenklachtenlijn staat die dag roodgloeiend. 'Moeilijke woorden', 'een veel te lange tekst', 'erg lange zinnen' klinkt het.

Nu lijkt het me wel handig als toekomstige advocaten, apothekers, artsen en andere universitair opgeleiden zinnen met een lengte van twintig woorden of meer kunnen begrijpen. En ook 'moeilijke woorden' in hun geestelijke bagage voorhanden hebben.

Opeens gebeurt er iets wat alle ergernis-en slaapverwekkende klachten van de LAKS- bezoekers doet vergeten. 'Er zitten taalfouten in de examentekst Nederlands vwo.' Het is net of er een verzameling rotjes op de website van het LAKS wordt gegooid: het blijft niet bij één melding: tientallen kandidaten melden taalfouten, sommigen zeggen: spelfouten. Opmerkelijk is dat de vraag welke fouten er zijn gemaakt tot op heden onbeantwoord is gebleven.

Ik bel het LAKS, waar een scholiere enigszins onwillig naar mijn vraag inzake die fouten luistert. Ze zal denken dat ik een erg oude en enigszins verwarde scholier ben die dat examen toch nooit haalt. Op de achtergrond hoor ik colablikjes opentrekken. Ze belooft me een mailtje te sturen met een beschrijving van de vermeende taalfouten. We weten beiden dat dit nooit zal gebeuren.

Taalvraag008.JPG
Taalvraag008.JPG (23.62 KiB) 3136 keer bekeken
Grtn @Allen

v+d
Berichten: 7164
Lid geworden op: 20 jun 2011 19:56

Re: Taal en zo...

Bericht door v+d »

Word / word jij maar niet ziek.
Gebruikersavatar
Allen
Berichten: 4848
Lid geworden op: 26 feb 2010 12:24

Re: Taal en zo...

Bericht door Allen »

Jan, zo moeilijk is/was deze vraag niet.

Het vergelijk bij het antwoord ontgaat mij een iewat. :shock:
Maar misschien kan de man in de Griekse heuvelen het één en ander toelichten. 8)

Taalvraag008a.JPG
Taalvraag008a.JPG (31.93 KiB) 3086 keer bekeken
Grtn @Allen
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: Taal en zo...

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

-------------------------------
Het is gebiedende wijs. Ik had een antwoord gegeven, maar besloot het niet te plaatsen. Ik zei:
  • Word maar niet ziek als je in de vijver springt.
    Wordt maar niet ziek als u in de vijver springt.
Evenzo:
  • Loop jij maar naar de bliksem, klootzak.
    Loopt u maar naar de hel, meneer.
En dat vergelijk kun je lezen als:
  • Ga jij maar weg en komt u niet te laat thuis.
Gebiedende wijs krijgt een "t" in de beleefdheidsvorm en bij meervoud.
  • Gaat nu allen heen in vrede.
Die beleefdheidsvorm, oftewel 'u" - vroeger geschreven als "U" - daar worstel ik voor de zoveelste keer mee in mijn vertaling. Het Engels kent geen beleefdheidsvorm, dat wil zeggen, niet in het persoonlijk voornaamwoord, 2de persoon enkelvoud. In het Engels moet uit de context blijken of de spreker de ander beleefd of eerbiedig aanspreekt, of familiair. In mijn jongste zoektocht over het internet in verband met dit probleem, kwam ik een mooi stuk tegen in de Taalcanon. Ik zit er deze keer aardig mee te kijken en ik denk dat ik met de uitgever zal moeten gaan overleggen hoe we dat in dit speciale geval oplossen. Het lijkt aanvankelijk heel eenvoudig: het is een baas-knechtverhouding, dus zeker in 1895 zal de knecht de baas met u hebben aangesproken. Alleen komen ze samen in zulke vreemde situaties terecht, dat ik me onmogelijk kan voorstellen dat de knecht de baas dan nog steeds met u zal aanspreken. Bovendien werken ze niet alleen samen, het zijn ook vrienden.In het Engels is dat geen enkel probleem omdat het in beide gevallen gewoon "you" is, maar in vertaling wordt dat moeilijker. Was ik maar een Belg en vertaalde ik maar voor een Belgische uitgever, dan was het nogal makkelijk; dan werd het overal "u". Zo heeft een mens ook altijd wat. :wink:

Er zit trouwens nog meer aan vast, huisregels die ik móét volgen, maar waarvan ik telkens weer denk: dat moet nou wel, maar leest dit wel lekker? Misschien kom ik daar nog wel op terug, alleen heeft dat meer met vertaalregels van een bepaalde uitgever te maken dan met taal an sich. Dat is ook een mooi Nederlands begrip: an sich. :-D
Gebruikersavatar
Allen
Berichten: 4848
Lid geworden op: 26 feb 2010 12:24

Re: Taal en zo...

Bericht door Allen »

@Theo, bedankt maar weer.
An sich.

Ook zoiets, dat roept dezerzijds weer iets op: "ansichtkaart".
Grtn @Allen
Gebruikersavatar
rspeur
Berichten: 3111
Lid geworden op: 11 dec 2009 17:41
Locatie: Almere
Contacteer:

Re: Taal en zo...

Bericht door rspeur »

Theo, is het niet zo dat bij aanvoegende en gebiedende wijs de meervoudsvorm een tijdje geleden is vervallen?
Met als uitzondering een t achter de stam als het persoonlijk voornaamwoord u volgt?
Word lid van de club (enkel- en meervoud), wordt u lid van de club. Zegt u het maar meneer Horsten.
René
Ik leit m'n tong hier altoid foin ofskrape
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: Taal en zo...

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

-------------------------------
René, je hebt helemaal gelijk. Laat mij dat nu toch ontgaan zijn. :oops:
Enige logica zie ik overigens niet in die regel, alleen maar nog meer verwarring.
Het is nu - of het mag zijn:
  • Wend u tot de specialist
maar ook:
  • Wendt u zich tot de specialist.
Het was zo simpel, maar ja... :roll:

Toch leren wij zo nog dagelijks en dat moet ook.

De spelling- en grammaticacontrole van Word 2016 behoort up-to-date te zijn, maar die ziet geen fouten in:
  • Wend u tot de specialist.
    Wendt u tot de specialist.
    Loop allen naar de bliksem.
    Loopt allen naar de bliksem.
Ik zal er rekening mee houden, maar ook weer niet te zwaar aan tillen, dat lijkt me de beste oplossing.

Maar zo geraak je van het een in het ander. Ik keek in dit verband even hoe de kerk dit tegenwoordig doet met dat: "Gaat nu allen heen in vrede," en inderdaad: ook daar worden beide gebruikt, dus ook: "Ga nu allen heen in vrede." Maar daar kwam ik ook nog iets anders tegen en hoe denken we hier dan over het volgende aardige taalnieuwtje.
Er wordt al gebruikt en anderen houden een pleidooi voor een officieel gebruik van ZHIj in plaats van Zij of Hij. Als je even nadenkt, valt daar zeker iets voor te zeggen.
Alleen... hoe moet dat dan met de transgenders? :shock:
-------------------------------
Bob R.I.P.
Berichten: 3142
Lid geworden op: 19 sep 2008 18:00
Locatie: Langedijk

Re: Taal en zo...

Bericht door Bob R.I.P. »

Theo Horsten schreef: 18 mei 2017 17:48 -------------------------------
ZHIj
Hoe spreek je dat uit?
't Leven is niet altoid roist met krente, 't is ok welders gortepap die skift is.
Theo Horsten (R.I.P.)

Re: Taal en zo...

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

-------------------------------
Bob, dat spreek je uit als zhij. :-D
Herstel: er zijn ook voorstanders van deze verandering die zeggen dat je dat moet uitspreken als "zjij".
Zjoekt u het maar uit. :?

Maar alleen met "zhij" ben je er natuurlijk niet, want dan moet je ook voor "hem/haar" en voor "zijn/haar" een genderneutrale oplossing zoeken. Dat wordt dan respectievelijk "haam" en "zaan". Geen gekheid: er zijn mensen die daar serieus mee bezig zijn.
Ik ga me daar zelf niet al te veel in verdiepen - er is zo al genoeg ellende in de wereld - en daarom geeft ik het voorbeeld dat ik ergens las en dat al van 1996 is.
Mag je nu nog zeggen: "Zorg dat hij hem zijn Zaanse sjoelbak geeft." als je straks politieagenten ziet met' een hijab in plaats van gewoon met een honkbalpetje of een knap hoedje, dan moet je ook zeggen: "Zorg dat zhij haam zaan Zaanse sjoelbak geeft." :shock:
-------------------------------
Gebruikersavatar
rspeur
Berichten: 3111
Lid geworden op: 11 dec 2009 17:41
Locatie: Almere
Contacteer:

Re: Taal en zo...

Bericht door rspeur »

Het wordt hoe langer hoe mooier! :lol: :lol: :lol:
Maar zonder gekheid, hoe leggen we het uit aan buitenlanders?
Of moeten we terug naar de jaren '70 met aksies, kritiese vragen en etiese vraagstukken?
René
Ik leit m'n tong hier altoid foin ofskrape


Plaats reactie