Re: Taal en zo...
Geplaatst: 16 feb 2017 16:24
-------------------------------
Je moet je vooral niet gaan ergeren aan taal; dat heeft geen enkele zin. Taal is een levend iets en veranderingen zijn niet tegen te houden. Soms wordt er hard geknokt tegen verkeerd taalgebruik terwijl al spoedig duidelijk is dat het een verloren strijd is. Op den duur wordt het foutieve gebruik van een woord of uitdrukking zo algemeen dat het gewoon geaccepteerd en in het woordenboek opgenomen wordt. Ik zie het verkeerde gebruik van "irriteren" ook nog wel geaccepteerd gaan worden. Die strijd woedt nu al enige jaren. Mensen die beter zouden moeten weten, schrijven: "Ik irriteer me aan ..." terwijl het gewoon "Ik erger me aan ..." moet zijn, of "Het irriteert me dat ..."
Zo is de strijd tussen speciaal en specifiek intussen ook verloren en wordt specifiek nu moeiteloos gebruikt als zijnde synoniem aan speciaal. Een jaar of tien, misschien ook vijftien, was specifiek uitsluitend voorbehouden aan specifiek gewicht, specifieke warmte, specifiek oppervlak en nog een aantal speciale - niet specifieke - begrippen. Je aan zoiets ergeren, heeft geen zin. Wat je wel kunt doen is zo'n woord zélf uitsluitend op de juiste manier blijven gebruiken. Maak echter niet de fout om, als de strijd eenmaal beslist is, anderen op zoiets te wijzen en aan te sporen dat ook te doen.
Input, commitment, spin off en stakeholder zijn al heel lang in het Nederlands opgenomen, in het Groene Boekje zowel als in Van Dale. Commitment werd al in 1950 in het Nederlands gebruikt en input kwam in 1974 voor het eerst in een Nederlandse tekst voor. Is een uit het Engels afkomstig woord eenmaal in het Nederlands opgenomen, dan gelden voor dat woord ook de Nederlandse spellingsregels. Woorden die op een "y" eindigen en die in het Engels in het meervoud "ies" op het eind krijgen, krijgen dat in het Nederlands niet. Baby, babies wordt in het Nederlands baby en baby's. In het Engels worden woorden vaker los van elkaar geschreven dan in het Nederlands. Wij hanteren ook voor in het Nederlands opgenomen Engelse woorden de regel dat we een woord niet zonder reden in tweeën breken. Booby trap werd in 1950 in het Nederlands opgenomen, maar dan wel aaneengeschreven: boobytrap. Het Engels kent het ook als werkwoord: to booby-trap, in de betekenis van een boobytrap plaatsen. In dat geval krijgt het in het Engels een verbindingsstreepje. Wij hebben daar geen werkwoord voor en het wordt zo weinig gedaan dat er ook wel nooit een werkwoord voor zal komen, maar áls we daar een werkwoord van zouden maken, dan zou ook dat aaneen worden geschreven: boobytrappen.
Die ambtelijke brieven ... ik vind juist dat ze dat tegenwoordig keurig doen! Vroeger stond je naam er niet eens boven, laat staan dat ze netjes afsloten met hoogachtend of iets dergelijks. Ik kreeg de laatste weken een paar brieven in verband met de verkiezingen en het uitbrengen van mijn stem per brief. Dat zijn werkelijk keurige brieven in heel gewoon, gangbaar Nederlands. Geen jip-en-jannektaal - ook zo'n mooi nieuw Nederlands begrip, met verbindingsstreepjes en zonder hoofdletters - maar wel voor iedereen goed leesbaar en begrijpelijk. Over dat soort teksten wordt tegenwoordig werkelijk goed nagedacht. Eventueel haalt de overheid er het Genootschap Onze Taal bij, zoals ze dat nu ook al enige jaren met de troonrede doen. De brief die ik hier nu voor me heb, is natuurlijk een automatisch geproduceerde brief, maar dat maakt niet uit. Ook hier is over nagedacht. Keurige aanhef - Geachte heer Horsten - duidelijke taal, niets overbodigs en eindigend met ...
Mat vriendelijke groet,
Op orde is niet hetzelfde als in orde. Het woord orde heeft heel wat betekenissen. "Orde op zaken stellen" is een heel normale uitdrukking. Heb je eenmaal orde op zaken gesteld, dan heb je alles op orde en niet in orde. Je kunt iets in orde maken, regelen, schikken. Voor de overige betekenissen kun je beter in de Grote Van Dale kijken.wat mij regelmatig opvalt is het 'op orde hebben van het een of ander'. Ik dat dat dat vroeger nog 'in orde' zou zijn.
Je moet je vooral niet gaan ergeren aan taal; dat heeft geen enkele zin. Taal is een levend iets en veranderingen zijn niet tegen te houden. Soms wordt er hard geknokt tegen verkeerd taalgebruik terwijl al spoedig duidelijk is dat het een verloren strijd is. Op den duur wordt het foutieve gebruik van een woord of uitdrukking zo algemeen dat het gewoon geaccepteerd en in het woordenboek opgenomen wordt. Ik zie het verkeerde gebruik van "irriteren" ook nog wel geaccepteerd gaan worden. Die strijd woedt nu al enige jaren. Mensen die beter zouden moeten weten, schrijven: "Ik irriteer me aan ..." terwijl het gewoon "Ik erger me aan ..." moet zijn, of "Het irriteert me dat ..."
Zo is de strijd tussen speciaal en specifiek intussen ook verloren en wordt specifiek nu moeiteloos gebruikt als zijnde synoniem aan speciaal. Een jaar of tien, misschien ook vijftien, was specifiek uitsluitend voorbehouden aan specifiek gewicht, specifieke warmte, specifiek oppervlak en nog een aantal speciale - niet specifieke - begrippen. Je aan zoiets ergeren, heeft geen zin. Wat je wel kunt doen is zo'n woord zélf uitsluitend op de juiste manier blijven gebruiken. Maak echter niet de fout om, als de strijd eenmaal beslist is, anderen op zoiets te wijzen en aan te sporen dat ook te doen.
Input, commitment, spin off en stakeholder zijn al heel lang in het Nederlands opgenomen, in het Groene Boekje zowel als in Van Dale. Commitment werd al in 1950 in het Nederlands gebruikt en input kwam in 1974 voor het eerst in een Nederlandse tekst voor. Is een uit het Engels afkomstig woord eenmaal in het Nederlands opgenomen, dan gelden voor dat woord ook de Nederlandse spellingsregels. Woorden die op een "y" eindigen en die in het Engels in het meervoud "ies" op het eind krijgen, krijgen dat in het Nederlands niet. Baby, babies wordt in het Nederlands baby en baby's. In het Engels worden woorden vaker los van elkaar geschreven dan in het Nederlands. Wij hanteren ook voor in het Nederlands opgenomen Engelse woorden de regel dat we een woord niet zonder reden in tweeën breken. Booby trap werd in 1950 in het Nederlands opgenomen, maar dan wel aaneengeschreven: boobytrap. Het Engels kent het ook als werkwoord: to booby-trap, in de betekenis van een boobytrap plaatsen. In dat geval krijgt het in het Engels een verbindingsstreepje. Wij hebben daar geen werkwoord voor en het wordt zo weinig gedaan dat er ook wel nooit een werkwoord voor zal komen, maar áls we daar een werkwoord van zouden maken, dan zou ook dat aaneen worden geschreven: boobytrappen.
Die ambtelijke brieven ... ik vind juist dat ze dat tegenwoordig keurig doen! Vroeger stond je naam er niet eens boven, laat staan dat ze netjes afsloten met hoogachtend of iets dergelijks. Ik kreeg de laatste weken een paar brieven in verband met de verkiezingen en het uitbrengen van mijn stem per brief. Dat zijn werkelijk keurige brieven in heel gewoon, gangbaar Nederlands. Geen jip-en-jannektaal - ook zo'n mooi nieuw Nederlands begrip, met verbindingsstreepjes en zonder hoofdletters - maar wel voor iedereen goed leesbaar en begrijpelijk. Over dat soort teksten wordt tegenwoordig werkelijk goed nagedacht. Eventueel haalt de overheid er het Genootschap Onze Taal bij, zoals ze dat nu ook al enige jaren met de troonrede doen. De brief die ik hier nu voor me heb, is natuurlijk een automatisch geproduceerde brief, maar dat maakt niet uit. Ook hier is over nagedacht. Keurige aanhef - Geachte heer Horsten - duidelijke taal, niets overbodigs en eindigend met ...
Mat vriendelijke groet,
- Gerjan Wilkens
Unitmanager Verkiezingen
Kiezers Buiten Nederland
Gemeente Den Haag.