Radiohutten en wat er zo bij hoorde

Een gezellig, leuk en informatief Scheepvaartforum
ferryvaneeuwen
Berichten: 2676
Lid geworden op: 25 nov 2004 22:59
Locatie: Krimpen a/d IJssel
Contacteer:

Radio Holland

Bericht door ferryvaneeuwen »

Theo,

Naar aanleiding van je vragen over Radio Holland heb ik mijn oom Wim van Eeuwen (92) om wat informatie gevraagd. Hij heeft tenslotte voor, tijdens en kort na de oorlog bij dit bedrijf in Rotterdam gewerkt. In 1947 heeft hij met twee collega's van RH Ships Radio Service opgericht met 400 geleende guldens van mijn opa.

Wim van Eeuwen

Direct na de Duitse inval werd de directeur van den Berg vervangen door een Duitse Verwalter. Hij was een Duitse marine officier met zo'n degentje opzij. Het pand van RH aan de Boompjes was inmiddels weggebombardeerd. Het pand is te zien op het volgende plaatje.

Afbeelding

Het onderstaande plaatje laat mijn oom Wim zien op de puinhopen van het gebouw. Hij staat links. In het midden staat monteur slagboom. De man rechts is waarschijnlijk Heeze van de mechanische werkplaats van RH.

Afbeelding

Slagboom en Heeze heb ik nog goed leren kennen toen ik in de 60-er jaren aan de wal kwam te werken bij RH Rotterdam. Slagboom was toen chef VHF-dienst en Heeze was nog steeds medewerker in de MWP.

Het bedrijf verhuisde naar de zogenaamde Bananenloods op de hoek van Rijnhaven en het begin van de Wilhelminakade in Rotterdam. Het was een gebouw met dikke muren en bedoeld als opslagplaats voor bananen. Zelf heb ik in 1953 nog ruim een jaar les gehad op de school van RH. Het bedrijf verhuisde toen naar de Eekhoutstraat, Waalhaven noordzijde aan de rivier gelegen.

Mijn oom werd gedwongen gedetacheerd bij het Marine Nachrichten Mittel Büro aan de van der Speijkstraat in Rotterdam West waar een school tot dit doel gevorderd was. Daar werd Duitse communicatieapparatuur gerepareerd o.a. afkomstig van de zogenaamde Voorpostenboten die voor de Nederlandse kust patrouilleerden om infiltraties te detecteren. Deze schepen waren dikwijls doelwit van geallieerde vliegtuigen. Radio Holland was toen een zogenaamde beschermd bedrijf omdat ze omgingen met communicatieapparatuur. In deze werkplaats werd gedurende de oorlog stiekum geluisterd naar de Engelse zenders. De Duitsers waren erg benauwd dat er met hun zenders gewerkt zou worden met Engeland en er werd daarop voortdurend streng gecontroleerd.

De Duitse marine officier moest al gauw in actieve dienst komen en werd vervangen door een Duitse burger Ir. Löllgen die bij Brown Boveri in Zwitserland had gewerkt. Dat was een verademing want dit niet-militair nam het niet zo nauw met de regels. Hij woonde op kamers bij Nederlanders aan de Burgemeester Knappertlaan in Schiedam. Na de oorlog kwam mijn oom hem bij toeval tegen in Schiedam waar SRS gevestigd was in het Sterrenbos vlak bij Wilton Feyenoord. Hij was op bezoek bij de Nederlanders waarbij hij gewoond had en waarmee hij een uitstekende verhouding had. Hij zei dat hij wist dat er beneden onderduikers waren maar dat was niet zijn zaak. Verder deelde hij mede dat hij best wist dat er naar de Engelse zenders geluister werd.

Zo waren de meeste RH-ers ondergebracht bij diverse bedrijven. Radio officieren werd zo ook van baantjes voorzien. Zijn collega Geerts waarmee hij met Haas SRS begonnen was had bijvoorbeeld de Bodegraven gemist voor het vertrek naar Engeland. Een aantal R/O's hielden de RH-tuin bij (!) die zich ergens aan de rand van de stad bevond. Daar werden groenten geteeld en de opbrengst werd met regelmaat verdeeld onder het personeel.

Van de Nederlandse schepen die op dat moment gevangen zaten werden de akku's gedemonteerd en naar de bananenloods getransporteerd. Het betrof honderden akku's. Mijn oom suggereerde aan de magazijnmeester Koekoek in de Bananenloods dat ze van staan bepaald niet beter werden en hij heeft toen een laadinrichting gemaakt om deze akku's regelmatig bij te laden.

Een mooi verhaal uit die tijd is dat zijn collega Henk Kamp op een werf in Rotterdam een even onbeheerd staande Schlüssel-M meenam, daarmee de poort uitliep en op de bus naar het CS in Rotterdam stapte. Dit was de super geheime Enigma code machine verpakt in zo'n mooie houten doos met handvat. Op het CS wemelde het van de moffen en Kamp raakte toen in paniek omdat hij realiseerde dat hij iets goed fout had gedaan. Toch is hij gewoon op de trein naar huis gestapt. Je kunt je voorstellen hoe die lui die de Enigma onbeheerd lieten staan bestraft zullen zijn...... Toen ik Inspekteur was in Rotterdam heb ik Henk Kamp gevraagd de Schlüssel-M eens mee te nemen naar de zaak om dit wonder te kunnen aanschouwen. Om één of andere duistere reden vedomde hij dat. Hij schijnt kort voor zijn dood het ding voor goed geld verkocht te hebben. Hij wilde echter niet zeggen aan wie.

Het kontakt met de R/O's werd na de bezetting verbroken. RH had totaal geen zicht meer of invloed op de plaatsing van de R/O's. Deze vielen onder de Shipping in de UK en daar werd bepaald op welke schepen ze moesten varen.

Ferry

Theo Horsten (R.I.P.)

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

Goeiemorgen Ferry en anderen,

Dat is een bijzonder interessant verhaal waarvoor mijn dank. Als je je oom nog spreekt, bedank hem dan ook. Ships Radio Service, een naam die ik al bijna vergeten was, terwijl ik er toch heel goede herinneringen aan heb. Wat is er van het bedrijf geworden? Ik ken ze dus alleen maar van de KHV, maar waren ze ook actief op GHV-schepen?

De laatste alinea beantwoordt mijn vraag: de Shipping bepaalde wie naar welk schip ging. Die informatie is voor mij aanleiding om één zin in mijn manuscript te wijzigen en dat is bepaald niet onbelangrijk, zeker niet voor een mierenneuker als ik bij wie alles moet kloppen, niet alleen omdat ik zelf een mierenneuker ben, maar eerst en vooral omdat ik weet dat er lezers zullen zijn met kennis van zaken waaronder collega-mierenneukers. :wink:
Dat de Shipping bepaalde wie naar welk schip ging, zal na de oorlog nog wel enige maanden zo zijn gebleven, mogelijk tot het eind van de elders besproken vaarplicht, begin 1946. Mij gaat het om de situatie in oktober 1945 en ik neem dan aan dat het ook toen nog de Shipping was. RH zal zijn organisatie vast niet zo snel weer op poten hebben gehad.

Je verhaal van de Enigma is wel heel bijzonder. Hoe konden ze zoiets onbeheerd laten. Wel lef om daarmee naar buiten te wandelen.

Afbeelding

Waar zou hij gebleven zijn en wat zou hij er voor hebben gekregen? Op dit moment gaan ze weg voor 25 to 30 000 dollar. Zie HIER.

Nogmaals bedankt voor je informatie, Ferry. Ik ben hier zeer mee geholpen.

Ter informatie van mijn kant: vandaag hoop ik klaar te zijn. Oudjaarsdag bleek niet haalbaar. Dat krijg je van dat gemierenneuk.
Daarna een dag of veertien lezen, nogmaals corrigeren, samenvoegen tot één bestand, opnieuw lezen, bijschaven, corrigeren. Pas uitprinten als ik helemaal tevreden ben. Ik zit nu aan 535 pagina's print met krap 200.000 woorden. Dat wordt 475 pagina's in druk.
Dan een uitgever zoeken. Ik heb er drie op het oog waarvan twee weten dat het eraankomt. Als ik na drie maanden geen definitieve toezegging heb, geef ik het zelf uit, hoewel ik het om de verkoopprijs te drukken liever via een uitgever doe. Maar ik ga niet leuren en eindeloos zitten wachten. Beroemd en rijk hoef ik niet meer te worden.
:wink:
Bob22

Bericht door Bob22 »

SRS heeft de radioinstallatie van de "Reze Shah the Great" gedaan. (ook de "Mohammed Reza Shah"???). Het was ook de bedoeling om er telegrafisten bij te leveren maar dat is na een poaar reisjes gestopt. RH heeft toen de telegrafisten geleverd.
Een lekker station was het, want de zender was enorm krachtig. Twee, drie keer PCH.. en de band stopte in Ymuiden. Zelfs heb ik een keer een duplex telefonie gx gehad uit de buurt van Masira eiland. (Zuid van Arabie).
Ik meen dat ik het weleens eerder verteld heb, maar hier is het op de juiste plek. Een blauw pijper vraagt of er een RH schip is die een telegram kan overnemen, want ze loopt zo Aden binnen en kan geen contact met PCH krijgen. Nou hadden die blauwpijpers ook een rottige klein zendertje aan boord. Ik neem zijn telegram over. Onmiddellijk over naar de KG en heb meteen verbinding met PCH. Drie minuten later ben ik weer terug op de MG om de blauwpijper te zeggen dat zijn telegram in Ymuiden ligt. Je mag niet vloeken met de sleutel, dus hij deed het niet maar je kon hem horen tandenkrassen.

mvg

Bob
ferryvaneeuwen
Berichten: 2676
Lid geworden op: 25 nov 2004 22:59
Locatie: Krimpen a/d IJssel
Contacteer:

Schlüssel-M

Bericht door ferryvaneeuwen »

Theo,

Kamp had al jaren voor de feitelijke verkoop zijn Schlüssel-M aan een kennis toegezegd. Volgens mij heeft hij er veel te weinig voor gekregen. Je kon de waarde in die dagen ook niet toetsen aan het internet! Over de prijs en aan wie heeft verkocht hij nooit mededelingen willen doen. Allemaal een beetje geheimzinnig. Om hem uit zijn tent te lokken heb ik wel eens tegen hem gezegd staat er geen Adler op die houten kast?


Ik heb hem nog aangeboden om wat fondsen te werven en de Enigma voor het historische materiaal van RH te bewaren, maar dat wilde hij niet. In die periode werd het historische materiaal dat op de zolder van het opleidingsschool aan de Keizersgracht in Amsterdam de oorlog had overleefd op mijn verzoek in Rotterdam opgeslagen. Na de sluiting van de school was hiervoor geen ruimte in het hoofdkantoor dat inmiddels verhuisd was van een ander nummer aan de Keizersgracht naar Amsterdam-Osdorp. Ik had een ongebruikt entresol leegstaan en daar is toen alles opgeslagen.

Omdat mijn baas op het hoofdkantoor zich kapot ergerde aan die ouwe zooi - wat moet je met dat oud roest, gooi het in de Maas, zonder van de ruimte, wat kost dat wel niet enz. - moest ik wat ondernemen om het spul te redden. Ik heb toen mijn oom Wim die inmiddels was gepensioneerd gevraagd om een begin te maken met het opknappen van deze apparatuur. Later heb ik Kamp hieraan toegevoegd die nog wel werkzaam was maar vlak voor zijn pensioen stond. Zo heb ik nog een paar gepensioneerden geronseld en de Commissie Historisch Materiaal opgericht om het geheel een status te geven zodat het moeilijk werd om er nog aan te komen.

Mijn baas noemde het materiaal altijd denigrerend Oud Roest en later hebben we daar de informele geuzennaam Oud Roest Club van gemaakt. Nog later is het een Stichting geworden om te voorkomen dat door een eenvoudige top-down beslissing van een nieuwe directie of faillissement de zaak alsnog zou verdwijnen. Het verhaal op de site van de Stichting klopt maar voor een deel maar zo gaat dat nu eenmaal. Hoe het precies gegaan is hebben ze mij nooit gevraagd.

http://www.pdrh.nl/stichting.html

Een curiosum uit die tijd is nog het rapport van de Commissie van Onderzoek die moest nagaan welke personeelsleden tijdens de bezetting fout waren geweest en in welke mate. Mijn oom Wim was één van de drie commissieleden. Alle bedrijven hebben zover ik weet kort na de oorlog dit soort excercities gedaan. Een soort zelfreinigingsproces.

Afbeelding

In mijn walperiode heb ik nog zes van de erin genoemde mannen/vrouw meegemaakt.

Bij het bombardement van de Heemraadssingel zoals genoemd in het rapport werd zo'n tapijtje gelegd waardoor mijn school - ik woonde er vlak bij - toen totaal platgegooid werd. Als kind was het een prachtige ervaring vonden wij. Eindelijk gerechtigheid. Handenwringende leerkrachten voor de puinhopen van de school maar na twee dagen waren we al weer verdeeld over een aantal andere scholen die met ons niet blij waren. Klasjes van 40 man.

Op mijn web site staat nog iets over die oorlogsjaren en een verhaal over de hongerwinter zoals ik die als achtjarige heb ervaren.

http://www.xs4all.nl/~eeuwen/personal.htm

Ferry
Theo Horsten (R.I.P.)

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

Die brief is zeker een curiosum, Ferry. Ik heb hem onmiddellijk opgeslagen. Ja, dit soort zuiveringen werden overal doorgevoerd. Hoeveel onschuldige slachtoffers daarbij zijn gevallen, zullen we nooit weten. Het was natuurlijk een uitgezochte gelegenheid om deze of gene een loer te draaien.
Jammer dat die Enigma in het duister is verdwenen.
Jos Komen (R.I.P)

Bericht door Jos Komen (R.I.P) »

Foto's van mijn zus Rieneke, die jarenlang bij Scheveningen Radio gewerkt heeft. :wink:
All the best
Jos


Afbeelding
Vond nog wat fotootjes, een van mezelf achter de toenmalige marifoonpost, er waren geloof ik twee van zulke posten. Dit was in 1965 of 1966!


Afbeelding
Deze is genomen op de z.g. landlijn, daar werden de berichten via een telex apparaat verder verwerkt en verstuurd. Deze is gemaakt rond 1972.
ferryvaneeuwen
Berichten: 2676
Lid geworden op: 25 nov 2004 22:59
Locatie: Krimpen a/d IJssel
Contacteer:

Reza Shah The Great

Bericht door ferryvaneeuwen »

Bob,

Ik geloof dat ik het op een ander item al eens verteld heb, maar ik was toen de eerste RH-telegrafist. Voor Dammers en van der Heide, die de management van het schip deden, was het bijna onmogelijk om telkens op tijd een R/O uit de hoge hoed van de vrije markt te toveren en daarom heeft men toen besloten om RH te vragen hun schepen voortaan te bemannen.

Reza Shah The Great

RH stelde toen als voorwaarde dat dan het radiostation onder RH-contract zou komen te vallen. SRS kwam toen zo technisch buiten spel te staan. Daar was de opwinding groot dat ze mij naar dit schip stuurden vanwege het feit dat mijn oom daar de directie voerde. Hij belde me toen om te vragen waarom ik naar dit schip gestuurd was. Kennelijk dacht SRS dat dit een plaagstoot was van RH. Ik heb hem toen verteld dat ik gewoon op het eind van mijn verlof zat en dat dit volgens mij puur toeval was. Volgens mij geloofde hij het verhaal niet. Aan de andere kant kan het best wel een plaagstootje geweest zijn. Geen idee.

Afbeelding
Let op de zeevaste opstelling van de schrijfmachine!

Weet jij nog wat het typenummer van de zender was en de grootte van het vermogen? De Mohammed had trouwens dezelfde radioinstallatie aan boord.

Ferry
ferryvaneeuwen
Berichten: 2676
Lid geworden op: 25 nov 2004 22:59
Locatie: Krimpen a/d IJssel
Contacteer:

SRS

Bericht door ferryvaneeuwen »

Hierboven werd gevraagd hoe het SRS verder is vergaan. Ik heb daarom nog eens mijn oom Wim van Eeuwen geraadpleegd die tenslotte de oprichter was van SRS. Ze zijn oorspronkelijk begonnen in 1947 in Vlaardingen aan de Koningin Wilhelminahaven. Zij betrokken toen een verdieping van de timmerfabriek van de gebroeders van der Zand. De start werd mede mogelijk gemaakt omdat het merk Mackay vrij was. Radio Holland behandelde alle schepen met RCA-apparatuur. Mackay wilde niet bij de zelfde club komen waar hun grote concurrent al bij zat. Mackay was de tweede leverancier van scheepsradioapparatur en hiermee groot geworden tijdens WWII. Bovendien bediende SRS de meeste Noren en andere Scandinavische schepen. Omdat alle apparatuur de trap opgesjouwd moest worden werd omgekeken naar een andere behuizing. Deze werd gevonden in Rotterdam aan de Schiemond. Daaraan heb ik nog herinneringen omdat ik nogal eens mee ging met mijn oom naar de schepen. Dat gebeurde met zo'n schitterende Citroen Traction Avante.

Afbeelding

Ik genoot van de sfeer op de schepen en eigenlijk ben ik daardoor verslingerd geraakt aan het vak.

Behalve kustvaart- en visserijschepen installeerden zij bijvoorbeeld alle radioapparatuur op de Waling Van Geest (b.v. Geeststar) bananenschepen en kregen zij tevens het beheer en onderhoud erover.

Afbeelding

Ook de internationale kosten of liever taksenverrekening van telegrammen en telefoongesprekken van deze rederij verzorgde SRS in eigen beheer.

Op het hoogtepunt had SRS 70 man in dienst, dus best wel aardig. Ter vergelijk: Alleen al Inspektie Rotterdam, waar ik later de baas van werd, had in z'n beste tijd 250 man in dienst. Zelf heb ik persoonlijk bij RH nooit enige hinder ondervonden dat mijn weggelopen oom een concurrent van RH werd, integendeel.

In 1962 is mijn oom uitgekocht door ITT en heeft hij meteen een doorstart gemaakt op het vliegveld Zestienhoven in Hangar 7 met de oprichting van International Avionics Service. Electronica is electronica maar het was toch een heel ander vakgebied. Alles is in die sector zwaar gecertificeerd dus hij moest allerlei luchtvaartdiploma's om service te mogen geven. Aan de reparatie van scheepsapparatuur werden totaal geen eisen gesteld, elke beunhaas mocht er naar believen aan sleutelen.

Er was grote behoefte aan zo'n steunpunt in NL, vooral bij Engelse luchtvaartmaatschappijen die toen veel in Duitsland vlogen. De Engelse douane gaf zoveel trammelant met het invoeren van defecte apparatuur en het weer uitvoeren ervan dat IAS onmiddellijk alle business van die zijde kreeg. Zoals ik me de Engelse douane herinner spreekt mij dit wel aan. Alleen al de gemene koppen van de leden van de Zwarte Bendes die een schip met groot plezier overvielen spraken boekdelen. Dus breek me de bek niet open over de toestanden van twee weken op de Engelse kust varen.....

Tevens had hij het volledige vertrouwen van Bam "Bob" Schreiner van het gelijknamige vliegbedrijf. Voor Schreiner heeft hij ook veel in het buitenland gewerkt onder andere in Indonesië en Iran. Schreiner bevoorraadde daar de booreilanden, alsmede transfer van personeel. In 1975 heeft hij het bedrijf aan Allan Air op Schiphol verkocht en hield het toen voor gezien.

Het is hem niet bekend wanneer SRS is opgehouden te bestaan of misschien ondere een andere naam binnen een concern nog een tijdje voortleefde. Uit een onderzoek op het internet vond ik onder andere iets over de "Historie Stichting Pensioenfonds Alcatel Nederland" en daar blijkt dat in 1984 Ships Radio Service als deelnemer voorkomt .

Ik heb dit wat uitgebreid opgeschreven omdat ik er op mijn web site nog iets over SRS wil zetten en dan is bijna een kwestie van inplakken!

Ferry
Theo Horsten (R.I.P.)

Bericht door Theo Horsten (R.I.P.) »

Interessant.
Bedankt, ferry.
Bob22

Bericht door Bob22 »

Hallo Ferry,

Ik weet alleen nog dat het een zweedse zender was, niet de MT250. Ik meen dat het uitgangsvermogen in de buurt van de 500 watt lag, voor die tijd een enorm vermogen.

mvg

Bob


Plaats reactie